เรื่องเล่า

หญิงตั้งครรภ์อายุ 38 ปี เธอทำงานเป็นผู้ช่วยแพทย์แผนไทยในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพแห่งหนึ่งในอำเภอของผมเอง เธอตั้งครรภ์พร้อมด้วยภาวะเบาหวาน จึงใส่ใจในการฝากครรภ์เป็นอย่างดี ฝากท้องในโรงพยาบาลและฝากพิเศษในคลินิกเอกชน เมื่อตั้งครรภ์ได้ 20 สัปดาห์ แพทย์ในโรงพยาบาลอัลตร้าซาวด์และพบว่าลูกน้ำหนักน้อย จึงให้ยาบำรุง และนัดครั้งต่อไปให้เธอไปพบแพทย์ที่คลินิกเลย เพื่อการดูแลรักษาต่อเนื่องที่ดี  จนกระทั่งในวันที่ 3 ธันวาคม 63 แพทย์ได้อัลตร้าซาวด์ พบว่า ลูกของเธอพิการ มือไม่ครบนิ้ว ไม่พบขา ไม่มีก้น จึงแนะนำให้รีบไปโรงพยาบาลศูนย์ฯ...

บาปไหม แน่ไหม กับความรู้สึกว่าผู้หญิงมีปัญหา เป็นหน้าที่จะต้องช่วย ช่วงต้นเดือนกันยายน 2563 ลุงหมอได้ไปเยี่ยมดูงานการดูแลหญิงตั้งครรภ์ในวัยรุ่นที่โรงพยาบาลชุมชนขนาด 60 เตียงแห่งหนึ่งในจังหวัดเลย ซึ่งอยู่ท่ามกลางภูเขา โดยร่วมไปกับทีมงานกรมอนามัย เครือข่ายอาสาRSA พยาบาลจากโรงพยาบาลหลายแห่งในภาคอิสาน ที่น่าสนใจมากอยู่ที่โรงพยาบาลแห่งนี้จัดให้มีบริการยุติการตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นเรื่องยากที่จะเกิดขึ้นได้ อยากจะขอเล่าว่า คุณหมอ คุณพยาบาล คิดอย่างไรจึงเต็มใจให้บริการผู้อำนวยการโรงพยาบาลในวัย 57 ปี ท่านกล่าวต้อนรับพวกเราด้วยสีหน้ายิ้มแย้มเต็มไปด้วยความกระตือรือร้น "รู้สึกดีใจจริงๆ เราไม่ได้ทำอะไรใหม่ คิดว่าการมีเครือข่ายเป็นความภาคภูมิใจ...

คำแนะนำการยุติการตั้งครรภ์ในยุคที่มีกฎหมายทำแท้งใหม่ หรือพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา ฉบับที่ 28 พ.ศ. 2564 และมีผลบังคับใช้ในวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ซึ่งผู้หญิงจะได้รับสิทธิให้ทำแท้งถูกต้องตามกฎหมาย ดังนี้1. อายุครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์ เป็นช่วงที่ผู้หญิงมีสิทธิทำแท้งได้ กฎหมายมาตรา 301 จะปกป้องผู้หญิงได้และหญิงยืนยันที่จะยุติการตั้งครรภ์เมื่อมีอายุครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์ตามกฎหมายมาตรา 305 อนุ...

สมัยเด็กๆ ก็ไม่ได้รับการปลูกฝังเกี่ยวกับเรื่องการทำแท้งมาแต่อย่างใด ถ้านึกย้อนไปในความรู้สึก เหมือนจะเป็นการทำบาปที่ทำลายชีวิตเด็กที่กำลังจะเกิดมา แต่ก็ไม่ได้คิดอะไรมากมายที่จะต้องต่อต้าน หรือสนับสนุน เมื่อโตขึ้นมาได้มีการได้เรียนเป็นหมอ เรียนในโรงเรียนแพทย์แห่งหนึ่งที่ไม่มีการยุติการตั้งครรภ์ให้กับหญิงที่ไม่พร้อม ขณะเรียนก็มีโอกาสได้เจอคนไข้กลุ่มนี้เรื่อยๆ ในฐานะที่เป็นหมอก็คงต้องทำตัวเป็นกลางให้คำแนะนำทางเลือก ได้แก่ ตั้งครรภ์ต่อ หรือ ยุติการตั้งครรภ์ การแนะนำให้ตั้งครรภ์ต่อ ก็คงพูดได้แต่หลักการเอาเข้าจริงๆ ก็ไม่มีที่ไหนที่จะดูแลหญิงตั้งครรภ์คนนั้นไปตลอดชีวิต ปัญหาของเขาคือ ความไม่พร้อม ไม่ว่าจะเป็นทางครอบครัว ทางด้านการเงิน และอื่นๆ อีกมากมาย ถามจริงๆ มีองค์กรไหนที่ดูแลเขาไปตลอดชีวิตมั้ย?...

พอจะได้แก้ไขก็มีการประท้วง น่าตลกที่ว่าบางครั้งการประท้วงเกิดจากคนๆเดียว (ที่ไม่มีโอกาสทำให้ภรรยาท้องได้ ไม่เคยมีโอกาสเลี้ยงเด็กดาวน์ ไม่มีโอกาสดูแลคนไข้แท้งติดเชื้ออาการปางตาย) การตัดสินปัญหาก็ใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล วันที่ 27 มิถุนายน 2550  วันนี้เป็นวันพุธกลางสัปดาห์ ตื่นขึ้นมาไม่รู้กี่โมง แต่นอนกลิ้งไปกลิ้งมาอยู่นานจนนาฬิกาปลุก กว่าจะออกจากที่พักก็ 7.15 น. รถราพลุกพล่านทีเดียว วันนี้ทำงานในคลินิกทั้งเช้าและบ่าย คนไข้ไม่ค่อยมาก ช่วงเช้าเราเปิด 4 ห้อง (สืบเนื่องจากการประชุมเมื่อวาน) สามารถเลิกคลินิกได้ภายในเวลา 11.30 น. ครูหาญเลยพอใจ ตอนเที่ยงผมแวะไปที่ห้องสมุดเพื่อยืมหนังสือมาอ่านหน่อย วันนี้ยืมหนังสือ...

“ฉันก็แค่อยากจะบอกเธอว่า เธอเป็นยังไง ลูกก็จะเป็นอย่างนั้น เธอเล่นยา ต่อไปลูกเธอก็จะเป็นเด็กติดยา” ข้างเตียงที่ผมยืนอยู่ มีคนไข้คนหนึ่งที่ดูเผินๆแล้ว เธอน่าจะเป็นหญิงหลังคลอดปกติไม่ใช่ผมกำลังมองว่าเธออ้วน เธอไม่ได้อ้วน (มีคนร้อนตัวใช่ไหม) แต่ที่ที่เธอพักอยู่บนเตียงขณะนี้มันอยู่ในวอร์ดหลังคลอดไง…ในช่วงเย็นของศุกร์ก่อนหน้านั้น ผมได้รับรายงานว่าสายการทำงานของทีมเรารับผู้หญิงท้องรายหนึ่งเข้ามา เธอติดยาหลายชนิด ยังไม่ได้รับการฝากครรภ์ และตอนนี้เธอกำลังมีความดันเลือดสูงมาก“ยาบ้า” ผมส่งเสียงสูงให้อาจารย์เปิ้ล เธอคนนี้มักจะได้ดูแลคนไข้ที่แรงและมีอาการหนักมาตั้งแต่เหยียบพื้นโรงพยาบาลอยู่เสมอๆ“ใช่ค่ะแป๊ะ” เธอตอบมาพร้อมการส่ายหน้าเบาๆ แบบคนกำลังสังเวชอะไรสักอย่างใช่สิ ทีมเราเคยรับคนไข้ที่ใช้ยาบ้าจนเกิดโรคตอนตั้งท้องมาแล้ว เรากลัว เราหลาบ และเราเบื่อ และเมื่อพูดถึงคนท้องเสพยาบ้า...

ช่วงปีใหม่ มีผู้รับบริการได้รับการส่งต่อจากสายปรึกษาท้องไม่พร้อม 1663 มายังเครือข่ายอาสา RSA เล่าว่าไปซื้อยาทางอินเทอร์เน็ตมาและสูญเงินไปถึง 15,000 บาท ดาว (นามสมมุติ) โทรมารับบริการปรึกษา ประจำเดือนของดาวไม่ปกติ มา 3-4 เดือนครั้ง เคยไปปรึกษาหมอบอกว่าไม่เป็นอะไร แต่จะส่งผลให้มีลูกยาก ดาวเล่าว่ามีเพศสัมพันธ์กับแฟนไม่ได้ป้องกัน แต่เพิ่งทราบว่าท้องเมื่อ 2 เดือนที่แล้ว ไม่รู้จะทำยังไง บอกแฟนแล้ว แฟนก็ให้ตัดสินใจเอง จึงได้เก็บเงินมาโดยตลอดเพื่อสั่งยาในเน็ตจนอายุครรภ์...

เวลาเกือบจะตี ๒ แล้ว ผมเลือกที่จะเปิดกระจกรถแล้วขับลงมาจากอาคารจอดรถของโรงพยาบาลอย่างช้าๆ แสงส่องรายรอบมืดบ้าง สลัวบ้าง สว่างบ้างตามแสงไฟบนเสาส่องริมถนนภายในมหาวิทยาลัย บางอารมณ์ผมชอบแสงจากนีออนสีนวลขาว มันเป็นเหมือนแสงจากอดีต มองโคมไฟนีออนบนเสาไฟฟ้าทีไร มันมักจะพาผมหวนกลับไปยังตรอกข้างบ้านพักนายอำเภอที่บ้านเกิดเสียทุกครั้ง ตรอกตันมีความลึกราวๆ ๓๐๐ เมตร ที่แยกตัวออกมาจากถนนใหญ่สายหลักของตัวเมืองสุราษฎร์ธานี ลึกเข้าไปจนสุดทางคือเรือกสวนเก่าที่เป็นที่อยู่ของพ่อและพวกเรา ปากซอยคือบ้านโบราณที่ถูกปล่อยทิ้งไว้ให้รกร้างมาตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งทึ่ ๒ บ้านร้างที่พาให้ผมมีจินตนาการเพริดแพร้วไปถึงผีบ้านผีเรือนที่อาศัยอยู่ ช่วงเวลาค่ำมืดดึกดื่น มันคือจุดต้นซอยที่ทำให้ผมได้ออกกำลังกายเสียทุกครั้ง “วิ่งป่าราบ” เพราะกลัวผีหลอก...

เช้าวันหนึ่ง ข้าพเจ้าได้รับเคสส่งปรึกษาจากหอผู้ป่วยนรีเวชกรรมว่า มีแม่วัยรุ่นมาด้วยเลือดออกทางช่องคลอด เมื่อได้คุยจึงพบว่า เอิงเอย (นามสมมติ) อายุ 18 ปี ประสบปัญหาตั้งครรภ์ไม่พร้อม เธอไม่ได้มาโรงพยาบาลกับญาติ แต่มาพร้อมกับผู้คุมของราชทัณฑ์ ! ใช่ค่ะ เธอเป็นผู้ต้องหาที่โดนจับในคดียาเสพติด และใช้สารเสพติดก็เพียงเพื่อต้องการทำให้ตนเองแท้ง…ในระหว่างการควบคุมตัว เธอปวดท้อง และมีเลือดออกทางช่องคลอด จึงถูกนำตัวมารับการรักษา หลังรับการตรวจรักษา ครรภ์ของเธอยังปกติดี ไม่มีภาวะแท้ง...

ภาระการสอนเรื่องดูดโพรงมดลูกของสาขาวิชาสูติฯ ยังคงเป็นของผม สถาบันของเราเปลี่ยนจากการใช้เหล็กขูดโพรงมดลูกมาเป็นการดูดด้วยหลอดพลาสติกมานานราว ๑๕ ปีแล้ว การสอนวิธีการใช้เครื่องมือและวิธีการดูดคือสาระที่สำคัญ ๑. คือการตรวจภายในก่อนทำหัตถการเพื่อประเมินดูว่าทำได้ไหม หรือทำไม่ได้ ผมถามลูกศิษย์ว่า อะไรคือข้อห้ามที่สำคัญของการดูดโพรงมดลูก คำตอบคือ มีการตั้งท้องอยู่ (ถ้าการดูดนั้นมิใช่เพื่อการทำแท้ง) หรือมีการติดเชื้อในช่องคลอดหรือปากมดลูกในขณะนั้น “มีอะไรอีกไหม” ผมถามนักเรียน “ไม่มีช่องคลอดครับ” มีเสียงตอบมาจากด้านหลัง “เดี๋ยววววววว” ผมเบรคแทบหัวคะมำ “ไม่มีช่องคลอดแล้วจะมาให้เราดูดโพรงมดลูกกันเพื่ออออออ?” ผมครวญ แต่ก็นั่นแหละ ความสนุกของการสอนมันก็อยู่ตรงนี้แหละ เชื่อสิ ๒. ใส่อุปกรณ์ปากเป็ดเข้าไปถ่างช่องคลอด ๓. ทาน้ำยาฆ่าเชื้อให้ทั่วช่องคลอดและปากมดลูก ๔. ใช้อุปกรณ์คีมปากเขี้ยว หรือ...