“…. คุณครูสั่งให้เขียน เรียงความเรื่องแม่ฉัน บอกให้ส่งให้ทันวันพรุ่งนี้ มันยากจังทำไม่ไหว หนูแม่ไม่มี แล้วจะเขียนให้ดียังไง
เป็นห่วงก็ไม่รู้ ดูแลก็ไม่คุ้น กอดแม่อุ่นจริง ๆ มันจริงไหม พร้อมหน้ากันทานอาหาร เคยมีแค่ฝันไป ไม่มีเพลงกล่อมใด ไม่มี
ห่มผ้าไม่เคยอุ่นเลย กอดหมอนไม่เคยอุ่นใจ นอนหลับไปอย่างเดียวดายทุกที ไม่มีอะไรจะเขียน ให้ครูได้อ่านพรุ่งนี้ บนหน้ากระดาษก็เลอะน้ำตา
ถ้าแม่ฟังอยู่ ไม่ว่าแม่อยู่ไหน ไม่ว่าแม่เป็นใคร ช่วยส่งรักกลับมา ถ้าแม่ฟังอยู่ คิดถึงหนูหน่อยหนา หนูขอสัญญาว่าหนูจะเป็นเด็กดี …. ”
เพลง : เรียงความเรื่องแม่ หลาย ๆ ท่าน อาจคุ้นหู และร้องตามได้ เพลงนี้มักจะเปิดบ่อยช่วงวันแม่ของทุกปี เพลงที่บอกถึงความรู้สึกของเด็ก ๆ ในสถานสงเคราะห์ได้เป็นอย่างดี ท่านใดได้ดู Official MV ก็จะทราบว่า นักแสดงเป็นเด็ก ๆ จากสถานสงเคราะห์เด็กจริง ๆ
แววตาที่โหยหาความรัก ความห่วงหาอาทร แววตาที่ต่างไปจากเด็กทั่วไป ความรักจากคนแปลกหน้า ที่แวะเวียนมาหาเขาเพียงครั้งคราว ไม่อาจเติมใจที่อ้างว้างให้เต็มได้
เด็กที่อยู่สถานสงเคราะห์ บ้างมาจากครอบครัวที่กระทำความรุนแรงต่อเด็ก ครอบครัวปล่อยปละละเลย ไม่มีความพร้อมที่จะดูแลปกป้องเด็กได้ เด็กที่เกิดจากการถูกข่มขืน แม่ไม่พร้อมจะเลี้ยง และอีกหลากหลายเหตุผลที่ทำให้เด็ก ๆ ต้องมาอยู่ในสถานสงเคราะห์ เพราะจำเป็นต้องได้รับการคุ้มครองดูแล
เด็ก ๆ ที่อยู่สถานสงเคราะห์ จะเรียกเจ้าหน้าที่ผู้หญิงว่า แม่ ตามด้วยชื่อ เขาจะมีแม่ ๆ หลายคนที่คอยดูแล จัดสวัสดิการที่เหมาะสมให้ แล้วแม่ที่แท้จริงของเขาเป็นใคร…
เด็กบางคนไม่มีโอกาสได้รู้ว่าใครคือแม่ผู้ให้กำเนิด เช่นกัน แม่บางคนก็อาจไม่รู้เลยว่าลูกของตัวเอง เติบโตอยู่ที่ไหน มีชีวิตที่งดงาม หรือ เจ็บช้ำอย่างไรตรงไหนบ้าง
…. เรื่องนี้ไม่มีใครไม่เจ็บปวด ไม่ว่าแม่หรือลูก
ไม่ใช่แม่ทุกคนที่ท้องไม่พร้อม ท้องโดยไม่ได้ตั้งใจ แล้วสุดท้ายจะสามารถดูแลลูกที่เกิดมาได้
หากท้องไม่พร้อม ไม่สามารถที่จะยุติการตั้งครรภ์ได้แล้ว หรือเลือกทางท้องต่อด้วยเหตุผลใด ๆ ก็ตาม แต่ไม่สามารถเลี้ยงดูลูกได้หลังคลอด ก็จะเลือกยกเด็กให้กับสถานสงเคราะห์ บ้างฝากเลี้ยงไว้ก่อนชั่วคราว บ้างยกให้ถาวร ตามเงื่อนไขชีวิตของแต่ละคน ปัจจุบัน มีทั้งหน่วยงานรัฐและ NGO (Non-Governmental Organization) ที่เข้ามาช่วยเหลือดูแล แม่และเด็กที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมนี้ นี่เป็นทางเลือกสำหรับแม่ให้เข้าถึงบริการ
ช่วงที่ผ่านมา โรงพยาบาลประสานส่งเคสเด็กเข้าสถานสงเคราะห์หลายคน ล้วนแล้วแต่เป็นเด็กที่เกิดขึ้นจากการตั้งครรภ์ไม่พร้อม บ้างเป็นเคสที่แม่ถูกข่มขืนแล้วตั้งครรภ์ หลังคลอดประสงค์ยกเด็กให้กับสถานสงเคราะห์ บ้างเป็นเคสเด็กที่ถูกพ่อแม่ทำร้าย
หลังจากลงไปทำงานกับครอบครัวพบว่า พ่อแม่ไม่ได้ตั้งใจมีลูกตั้งแต่แรก ไม่มีความรักความผูกพันกับเด็ก ไม่มีความพร้อมในการดูแล เด็กจึงต้องแยกจากพ่อและแม่ไปอยู่ในความดูแลของสถานสงเคราะห์
ไม่ได้หมายความว่า หากท้องไม่พร้อมแล้วจะต้องยุติการตั้งครรภ์ทุกราย บางเคสก็มีความพร้อม เลี้ยงดูได้ แต่สำหรับเคสที่เสี่ยงไปทำแท้งเถื่อน เคสที่มีความเสี่ยงจะทอดทิ้ง ปล่อยปละละเลย ทำร้ายเด็กในอนาคต หากสหวิชาชีพประเมินแล้ว และหญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อม เลือกที่จะยุติการตั้งครรภ์ และมาใช้สถานบริการที่ปลอดภัยกับตัวเขา ก็ควรเคารพการตัดสินใจของเขา ต้องไม่ปิดช่องทางเลือกเพียงเพราะคิดเห็นไม่ตรงกับตัวเคส
…. เราไม่ใช่เขา เราไม่ใช่ผู้เผชิญปัญหา เงื่อนไข ข้อจำกัด เหตุผลของชีวิตเราต่างกัน จะมาตัดสินใจแทนกันไม่ได้ และที่สำคัญ จะมาตัดสินคนไข้โดยเอาบรรทัดฐานของตัวเองตั้งเป็นมาตรวัดไม่ได้
การบังคับให้ท้องต่อ อาจผลักให้เขาไม่มีทางเลือกอื่น อาจทำให้เขาไปทำแท้งเถื่อน จำยอมตั้งครรภ์ต่อ แล้วทิ้งเด็กไว้ตามสถานที่ที่ไม่ปลอดภัยหลังคลอด หรือการขายลูก ยกลูกให้คนอื่นเลี้ยงโดยไม่ผ่านเจ้าหน้าที่ และแม้แต่การกระทำความรุนแรงต่อลูกในเวลาต่อมา
ที่เขาต้องเลือกทางนี้ เพราะเขาไม่มีทางเลือกอื่น ๆ หรือเปล่า ?
ไม่มีผู้หญิงคนไหนตั้งใจท้องเพื่อมาทำแท้ง เช่นกัน ไม่มีผู้หญิงคนไหนที่อยากได้ชื่อว่า เป็นแม่ใจยักษ์ใจมาร อย่างที่สื่อต่าง ๆ พากันพาดหัวข่าว แม่ที่ทิ้งลูกไว้ตามสถานที่ต่าง ๆ เขามีทางเลือก มีช่องทางเข้าถึงที่ดีกว่าทางนี้หรือไม่ ควรต้องตั้งคำถามกลับไป
ชีวิตเขาพบเจอกับอะไรมา ไม่มีใครทราบ ข่าวที่นำเสนอ ส่วนมากไม่ได้มีข้อมูลเหตุผลที่แม่กระทำแบบนั้น หากมีคนมาตัดสินคุณว่าเป็นคนไม่ดี โดยที่คุณเองไม่มีโอกาสได้อธิบายเหตุผลของการกระทำนั้น คุณจะรู้สึกอย่างไร
โปรดอย่าปิดกั้นทางเลือกของหญิงท้องไม่พร้อม เพราะยิ่งปิดกั้น ปิดช่องทางการเข้าถึง เขายิ่งไม่มีทางที่จะไปต่อ และทางเดียวที่เขามีอาจเป็นทางที่ใครหลาย ๆ คนเรียกเขาว่าเป็นแม่ใจยักษ์ใจมาร
เราอาจจะลดข่าวแม่ทอดทิ้งลูกไว้ในสถานที่ไม่ปลอดภัย ลดความรุนแรงในเด็กได้มากขึ้น หากเราให้ทางเลือกแก่หญิงท้องไม่พร้อม
เราทุกคนต่างมีหัวใจ มีความรู้สึก ไม่มีผู้หญิงคนไหนอยากได้ชื่อว่าเป็นแม่ใจร้าย โดยเฉพาะถ้าคำนั้น มาจากการที่ท้องไม่พร้อม แล้วไม่สามารถท้องต่อ หรือไม่สามารถที่จะเลี้ยงดูลูกได้
เด็กที่อยู่สถานสงเคราะห์ มีบาดแผลในใจ ตื้นลึกหนาบางแตกต่างกันไป
แม่ที่เลือกยุติการตั้งครรภ์ แม่ที่ยกลูกให้กับสถานสงเคราะห์ หรือแม่ที่ทำร้ายลูกจากเหตุผลของความไม่พร้อม ไม่พร้อมเลี้ยงดูตั้งแต่ตอนแรก ….ใช่ว่าจะไม่มีบาดแผล เพียงแต่ไม่มีใครมองเห็นแผลที่อยู่ในใจ เท่านั้นเอง
ในวันพิเศษที่แม่ลูกหลายคนได้อยู่ข้าง ๆ กัน ยังมีแม่ลูกที่ต้องจากกันด้วยเหตุผลของชีวิต ยังมีหัวใจอีกหลายดวงที่ห่วงหากันด้วยความเจ็บปวดอยู่ลึก ๆ ภายใน
ผู้หญิงควรจะเป็นแม่ เมื่อพร้อมที่จะเป็น เพราะความไม่พร้อมอาจนำพามาซึ่งความเจ็บปวดอีกมากมาย ทั้งลูกและตัวแม่เอง
เรื่องโดย : คุณปาริษา ด้วงทอง นักสังคมสงเคราะห์ชำนาญการ หัวหน้ากลุ่มงานสังคมสงเคราะห์ โรงพยาบาลตรัง RSA ภาคใต้
ขอขอบคุณ : เนื้อเพลง เรียงความเรื่องแม่ อัลบั้ม คิดถึงแม่ บริษัท อาร์เอส จำกัด (มหาชน)