เรื่องเล่า

ถ้าใครสักคนจะต้องถูกขูดมดลูก กรุณาช่วยถามหมอสักนิด ว่าหมอจะขูดด้วยเหล็กขูดหรือจะดูดด้วยหลอดพลาสติก เอาล่ะ มาเริ่มกัน ถาม: ใครกัน ที่จะต้องถูกขูดมดลูก? ตอบ: ผู้หญิง   เออ แน่ดิ ผู้ชายมันไม่มีมดลูกนี่นา ถึงแม้จะผ่าตัดแปลงเพศมาจนมีจิ๋มได้แล้ว มันก็ยังไม่มีมดลูก จะขูดหรือดูดในรูตูด มันก็ไม่ใช่กิจกรรมทางการแพทย์สักหน่อย   เราขูดหรือดูดโพรงมดลูกเพื่อการรักษาหรือวินิจฉัยโรคเท่านั้นครับ เป็นต้นว่า การตั้งท้องผิดปกติก็ทำแท้งซะ แท้งไม่ครบก็ดูดออกให้ครบซะ นี่คือการรักษา แต่หากเป็นการวินิจฉัย อันที่จริงก็ทำแบบเดียวกัน นั่นคือขูดหรือดูดเอาโพรงมดลูกออกมาเพื่อให้ได้ชิ้นเนื้อแล้วพาไปตรวจดูว่ามันเป็นมะเร็งหรือไม่ หลักๆก็มีเพียงเท่านี้   แล้วทำไมผมจึงจั่วหัวว่า ขูดหรือดูด   นั่นเพราะสมัยก่อน เรามีเทคโนโลยีในเรื่องแบบนี้ไม่มาก เราจึงใช้เครื่องมือที่เป็นเหล็กคมๆ...

ข่าวหน้าหนึ่ง จากหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ฉบับวันที่ 23 และ 27 สิงหาคม 2559 ที่อำเภอปราสาท จ.สุรินทร์ พบเด็กแฝดดับปริศนา โดยแม่วัย 22 ปี เบ่งลูกในห้องน้ำ แล้วอ้างว่าคลอดจนตาย ญาติพบจึงช่วยพาส่งโรงพยาบาล ส่วนแม่เสียเลือดมากจนหมดสติ ต่อมาตำรวจสอบสวนแม่สารภาพว่าลงมือฆ่าลูกแฝดทั้งสองคน โดยที่เธอมีสามีและลูกสองคนแล้วเลิกกัน พอมีแฟนใหม่ก็ท้อง แฟนไม่รับผิดชอบ เลยไม่ได้ไปฝากครรภ์ เพราะเธอไม่มีงานทำหลังคลอดเกรงว่าจะเป็นภาระเลี้ยงดูไม่ไหว จึงตัดสินใจแบบนี้ ลุงหมอคิดว่า...

นายแพทย์มรกต กรเกษม รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวถึงความคืบหน้าของ การช่วยเหลือหญิงที่ทำแท้งหลังตั้งครรภ์ขณะที่ยังไม่พร้อม และพบปัญหาการติดเชื้ออย่างรุนแรงหลังทำแท้งถึงร้อยละ 40 ทำให้อัตราการเสียชีวิตของผู้ทำแท้งสูงถึง 300 คนต่อแสน โดยร้อยละ 60 ของผู้ที่ทำแท้งเป็นวัยรุ่นและเยาวชน จึงมีการนำเสนอให้พัฒนาคุณภาพบริการหญิงหลังแท้ง และการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ โดยเน้นการรักษาภาวะแทรกซ้อนจากการแท้งที่ไม่ปลอดภัย การให้คำปรึกษาเพื่อป้องกันการแท้งซ้ำ และการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ด้วยเทคโนโลยีที่ปลอดภัยทันสมัยตามที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ ซึ่งกระทรวงสาธารณสุข จะให้โรงพยาบาลทุกแห่งเร่งปรับเปลี่ยนใช้วิธีใหม่โดยเร็วสำหรับยาที่องค์การอนามัยโลกแนะนำในการรักษาการตกเลือดหลังแท้งและการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ในระยะแรกของการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์มี 2 ชนิด ขณะนี้อยู่ระหว่างยื่นคำขอขึ้นทะเบียนในไทย แต่มีข้อบ่งใช้สำหรับเป็นยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน...

นี่เป็นบทความแรกของผมที่ปรากฏในสารสูตินรีแพทย์สัมพันธ์ ว่าด้วยเรื่องการทำแท้งครับ เมื่อวันที่ 20-22 กุมภาพันธ์ 2549 ที่ผ่านมา ผมมีโอกาสได้ไปเข้าร่วมประชุมประเมินผล “โครงการดูแลสุขภาพหญิงเกี่ยวกับการแท้ง” ซึ่งจัดโดยกองอนามัยการเจริญพันธุ์ ร่วมกับราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย ณ Cabbages & Condoms Resort เมืองพัทยา ในงานประชุมครั้งนี้ เราได้พบปะพูดคุยกันถึงเรื่องราวข่าวดี ที่พวกเราหมอสูติทั้งหลายเฝ้ารอมาเป็นเวลานาน นั่นก็คือ การมีราชกิจจานุเบกษาลงประกาศข้อบังคับแพทยสภา ว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ตามมาตรา 305...

สองสัปดาห์ที่ผ่านมานี้ เป็นช่วงเวลาของการตามหาชีพจรของตัวเอง ไหนจะไปกรุงเทพ พัทยา ไปๆ มาๆ หาดใหญ่ ทั้งนี้ก็เพราะว่าต้องไปเป็นวิทยากรในประเด็นที่คาบเกี่ยวกับศีลธรรมอย่างแรง เรื่องของเรื่องก็มีอยู่ว่า สัปดาห์ที่แล้ว ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทยได้จัดงานประชุมวิชาการประจำปีขึ้นที่โรงแรมแอมบาสซาเดอร์ จอมเทียน ในวันที่ 13-15 ตุลาคม และในวันที่ 12 นั้น ได้มี precongress workshop ก่อนหนึ่งวัน ซึ่งก็มีหลายเรื่องหลายห้องมากจนผมเองก็ยังจำได้ไม่หมดเลย แต่ที่จำได้แน่ๆ...

บทเรียนจากการใช้ข้อบังคับแพทยสภา ว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ตามมาตรา ๓๐๕ แห่งประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๔๘  นี่ก็ครบขวบปีที่สองแล้วสำหรับข้อบังคับที่ส่งผลต่ออนามัยการเจริญพันธุ์ของสตรีไทยฉบับนี้ ผมก็ยังไม่วายที่จะมาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสมาชิกทุกท่านอีกเช่นเคย ก่อนอื่นขออนุญาตทบทวนกันสักนิดว่า ในมาตรา 305 ที่เราๆพยายามทำความคุ้นเคยกันอยู่นั้นประกอบด้วย 2 วรรค วรรคแรกก็คือ การยุติการตั้งครรภ์ที่ครรภ์นั้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพมารดา อย่าลืมนะครับว่า คำว่าสุขภาพตามนิยามขององค์การอนามัยโลกนั้น รวมถึงสุขภาพกายและใจ การใช้ข้อบังคับแพทยสภาฯนั้น ระบุว่า ในกรณีสุขภาพทางจิตนั้น แพทย์สามารถให้การวินิจฉัยได้เลยโดยที่ไม่ต้องปรึกษาจิตแพทย์ (อย่าลืมว่าเราก็จบพบ.มาเหมือนกัน) และในกรณีที่ทารกในครรภ์มีความพิการรุนแรงนั้น ในข้อบังคับฯก็ระบุว่า...

พอจะได้แก้ไขก็มีการประท้วง น่าตลกที่ว่าบางครั้งการประท้วงเกิดจากคนๆเดียว (ที่ไม่มีโอกาสทำให้ภรรยาท้องได้ ไม่เคยมีโอกาสเลี้ยงเด็กดาวน์ ไม่มีโอกาสดูแลคนไข้แท้งติดเชื้ออาการปางตาย) การตัดสินปัญหาก็ใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล วันที่ 27 มิถุนายน 2550  วันนี้เป็นวันพุธกลางสัปดาห์ ตื่นขึ้นมาไม่รู้กี่โมง แต่นอนกลิ้งไปกลิ้งมาอยู่นานจนนาฬิกาปลุก กว่าจะออกจากที่พักก็ 7.15 น. รถราพลุกพล่านทีเดียว วันนี้ทำงานในคลินิกทั้งเช้าและบ่าย คนไข้ไม่ค่อยมาก ช่วงเช้าเราเปิด 4 ห้อง (สืบเนื่องจากการประชุมเมื่อวาน) สามารถเลิกคลินิกได้ภายในเวลา 11.30 น. ครูหาญเลยพอใจ ตอนเที่ยงผมแวะไปที่ห้องสมุดเพื่อยืมหนังสือมาอ่านหน่อย วันนี้ยืมหนังสือ...

วาทะเด่นของงานประชุมครั้งนี้เกิดจากการตั้งคำถามต่อตัวท่านเองว่า หากท่านเกิดมีแฟนแล้วเกิดไปมีเพศสัมพันธ์กัน ก็จะถูกครหาว่า “มีเพศสัมพันธ์หลังวัยอันควร” เห็นไหมว่า ผู้หญิงโดนทั้งขึ้นทั้งล่อง วันที่ 9 กันยายน 2550 วันนี้เป็นวันอาทิตย์ วันสุดท้ายของสัปดาห์ที่ 18 นับถอยหลังต่อไปก็พบว่ายังเหลืออีก 66 วันเท่านั้น ตั้งแต่วันอังคารที่ผ่านมา ผมกลับบ้านเพื่อไปเป็นส่วนร่วมในการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการณ์เรื่องการดูแลสตรีแท้งบุตร ที่สงขลา โดยกองอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย เป็นเจ้าภาพ ครั้งนี้โรงพยาบาลหาดใหญ่และภาควิชาของผมเป็นเจ้าภาพร่วมด้วย เลยอยากจะเขียนเป็นตอนๆ ไปครับ เช้าวันอังคารผมไป round เช้าตามปกติ อานีต้ายังไม่มาทำงาน...

จะดีแค่ไหน ถ้าเรารู้สึกได้ตลอดเวลาว่า หน้าที่ที่เราทำอยู่นั้นมันยิ่งใหญ่หมอ กำลังช่วยให้ผู้เจ็บป่วยได้กลับบ้านไปพบญาติพี่น้องที่เขารักอีกครั้งพยาบาล ได้มีโอกาสประคับประคองและช่วยเหลือดูแลผู้ป่วย ประหนึ่งญาติมิตรของตน ไม่มีพยาบาล หมอทำงานลำบากเหลือเกิน ไม่มีพยาบาล คนไข้อาจเคว้งคว้างเภสัชกร ได้มีโอกาสจัดสรรและคัดเลือกยาที่ดีและปลอดภัยที่สุดแก่คนที่กำลังเจ็บป่วย เป็นฟันเฟืองที่สำคัญของการแพทย์ในปัจจุบันโภชนากร  ได้มีโอกาสใช้ความรู้ของตน ในการจัดการด้านอาหารแก่ผู้ป่วยเฉพาะคน เฉพาะโรค เป็นหนึ่งในการรักษาที่ไม่ต้องใช้ยา คงมีไม่กี่คนที่จะทำหน้าที่แบบนี้ได้เจ้าหน้าที่ขนย้ายผู้ป่วย หรือ เวรเปล ได้มีโอกาสบริการผู้ป่วยที่ไม่สามารถเดินเองได้ไปยังที่ต่างๆ เรากำลังปลดปล่อยทุกข์ของผู้ที่ยังช่วยเหลือตัวเองลำบาก เรากำลังให้อิสระภาพแก่คนหลายคนที่จะได้ไปยังที่ต่างๆทั้งๆ ที่ร่างกายตนไม่สามารถทำได้ในขณะนั้น แม่บ้าน...

ปี 2555 ได้ศึกษาสภาพปัญหาเชิงลึกถึงปัจจัยเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ของวัยรุ่น ในอำเภอห้วยราช พบว่า วัยรุ่นตั้งครรภ์ขณะอยู่ในระบบการศึกษา  เกิดจากปัจจัยภายนอกด้านเครื่องมือสื่อสาร มีผลต่อการติดต่อที่สะดวกรวดเร็ว ผลจากสภาพเศรษฐกิจ สังคม และปัจจัยภายใน เช่น สนใจเพศตรงข้าม ใคร่รู้ ใคร่ลอง อยากมีแฟนตามกระแส พฤติกรรมและค่านิยมที่เปลี่ยนไป รวมถึงโอกาสในการเข้าถึงเพศศึกษาและเข้าไม่ถึงบริการอนามัยเจริญพันธุ์ของวัยรุ่น จึงจำเป็นต้องตั้งครรภ์และเปลี่ยนสถานะเป็นแม่วัยรุ่นโดยไม่พร้อม พฤษภาคม ปี 2556 ดิฉันมีโอกาสไปอบรมเรื่องการดูแลวัยรุ่นและสตรีท้องไม่พร้อมเพื่อป้องกันการแท้งที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งจัดโดยศูนย์อนามัยที่ 5...