เรื่องเล่า

บาปไหม แน่ไหม กับความรู้สึกว่าผู้หญิงมีปัญหา เป็นหน้าที่จะต้องช่วย ช่วงต้นเดือนกันยายน 2563 ลุงหมอได้ไปเยี่ยมดูงานการดูแลหญิงตั้งครรภ์ในวัยรุ่นที่โรงพยาบาลชุมชนขนาด 60 เตียงแห่งหนึ่งในจังหวัดเลย ซึ่งอยู่ท่ามกลางภูเขา โดยร่วมไปกับทีมงานกรมอนามัย เครือข่ายอาสาRSA พยาบาลจากโรงพยาบาลหลายแห่งในภาคอิสาน ที่น่าสนใจมากอยู่ที่โรงพยาบาลแห่งนี้จัดให้มีบริการยุติการตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นเรื่องยากที่จะเกิดขึ้นได้ อยากจะขอเล่าว่า คุณหมอ คุณพยาบาล คิดอย่างไรจึงเต็มใจให้บริการผู้อำนวยการโรงพยาบาลในวัย 57 ปี ท่านกล่าวต้อนรับพวกเราด้วยสีหน้ายิ้มแย้มเต็มไปด้วยความกระตือรือร้น "รู้สึกดีใจจริงๆ เราไม่ได้ทำอะไรใหม่ คิดว่าการมีเครือข่ายเป็นความภาคภูมิใจ...

ตอน เส้นทางการดูแลคนไข้ท้องไม่พร้อม 1 คนในยุคโรคโควิด-19 ระบาด หลายคน หลายอาชีพก็ทำงานจากบ้านได้ หมอหลายแผนกก็ลดจำนวนการตรวจคนไข้ลง ตรวจเฉพาะเคสที่มีอาการเร่งด่วน ผ่าตัดเฉพาะเคสที่มีความเร่งด่วน ดูเหมือนทุกๆ คนจะสบายขึ้น แต่พวกเรา เครือข่าย RSA ในฐานะที่เป็นทีมดูแลผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม ก็ยังต้องทำงานเหมือนเดิม รับคนไข้เท่าเดิม ให้บริการยุติการตั้งครรภ์จำนวนเคสต่อวันเท่าเดิม เคสใหม่ก็เพิ่มขึ้นในอัตราเท่าๆ เดิม และมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นด้วยเรื่องราวที่ท่านจะได้อ่านต่อไปนี้ จุดประสงค์ไม่ได้ต้องการเรียกร้องความสนใจ ไม่ต้องการให้ใครรู้ว่าพวกเราเหนื่อยกัน...

น้องๆ บอกว่า หากเขารู้ว่าเขามีทางเลือกที่ดีกว่า หลายๆ คนก็พร้อมจะเลือก ผู้หญิงที่ได้คุยมาเขาไม่อยากให้ลูกตาย ไม่อยากฆ่าเด็ก ไม่อยากให้ตนเองถูกดำเนินคดี เพียงแต่น้องๆ เหล่านี้ไม่มีทางเลือก เข้าไม่ถึงบริการช่วยเหลือที่มีอยู่ โดยหากคนในสังคมช่วยกันปรับเปลี่ยนทัศนคติต่อผู้หญิงท้องไม่พร้อม ไม่ตัดสิน ไม่ตีตรา ไม่ใช้อคติทางเพศมาวัดว่าแบบนี้ถูกแบบนี้ผิด ทำให้ผู้หญิงเห็นว่าท้องไม่พร้อมเกิดกับใครก็ได้ หากเกิดแล้วทางเลือกที่ดีที่สุด หากผู้หญิงมีหรือรู้ข้อมูลแหล่งบริการช่วยเหลือที่ปลอดภัย น้องๆ คงเลือกไม่ทิ้งเด็ก ในส่วนของแหล่งบริการช่วยเหลือต้องทำงานเชิงรุกให้ผู้หญิงเข้าถึงง่ายขึ้น ลดเงื่อนไขการเข้ารับบริการ สังคมก็ลดการตีตราต่อตัวเด็กและผู้หญิง จะลดปัญหา...

วันที่ 22 สิงหาคม 2563 หัวข้อข่าวจากหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งลงว่า แม่ใจร้ายนำทารกแรกเกิดมาทิ้งในถังขยะ...เด็กดวงแข็งส่งเสียงร้องรอดตายหวุดหวิด วันเดียวกัน ข่าวเดียวกันของหนังสือพิมพ์อีกฉบับ..แม่ทิ้งลูกสาวเพิ่งคลอดข้างถังขยะพร้อมตะกร้านม... ข่าวออนไลน์จากเว็บหนึ่ง ลงภาพทารกพร้อมคำว่า ท้องไม่พร้อมเลี้ยง หัวข้อข่าวถัดมา...ทารกน้อยถูกทิ้งในกล่องโฟมข้างกองขยะ ยุง มดกัดเต็มตัว มีกระเป๋าใส่ขวดนม เสื้อผ้าทิ้งอยู่ด้วย เนื้อข่าว... เกิดเหตุที่ อบต. หนองบัวศาลา อำเภอเมืองนครราชสีมา ทารกที่ถูกทิ้งมีสภาพแข็งแรงดี น่าจะเพิ่งเกิดไม่นาน เพราะยังมีสายสะดือติดอยู่ คาดว่าจะเป็นสาวโรงงานในเขตอุตสาหกรรมซึ่งมีหอพักคนงานเป็นจำนวนมาก แม่คงท้องไม่พร้อมจึงได้นำมาทิ้งไว้ ตำรวจ...

ข่าวสะเทือนใจผู้คนในสังคม ซึ่งเป็นข่าวที่ไม่น่าเกิดขึ้น น่าจะป้องกันได้ในยุคนี้ นั่นคือ แม่วัยรุ่นท้องไม่พร้อมเสียชีวิต 2 คนในช่วงเวลาต่างกัน แต่เกิดเหตุที่ตำบลช้างเผือก จังหวัดเชียงใหม่เหมือนกันทั้งคู่13 กุมภาพันธ์ 2563 ข่าว "แม่ร่ำให้ รับศพนักศึกษาสาววัย 19 ปี กินยาแท้งลูก ตกเลือดตายคาห้องน้ำ"16 สิงหาคม2563 ข่าว "นักศึกษาเชียงใหม่ ท้องในวัยเรียน แฟนหนุ่มยืนกรานไม่เอาเด็ก ฆ่าตัวตายยุติปัญหา" ความจริงของวัยรุ่นท้อง...

“.... คุณครูสั่งให้เขียน เรียงความเรื่องแม่ฉัน บอกให้ส่งให้ทันวันพรุ่งนี้ มันยากจังทำไม่ไหว หนูแม่ไม่มี แล้วจะเขียนให้ดียังไงเป็นห่วงก็ไม่รู้ ดูแลก็ไม่คุ้น กอดแม่อุ่นจริง ๆ มันจริงไหม พร้อมหน้ากันทานอาหาร เคยมีแค่ฝันไป ไม่มีเพลงกล่อมใด ไม่มีห่มผ้าไม่เคยอุ่นเลย กอดหมอนไม่เคยอุ่นใจ นอนหลับไปอย่างเดียวดายทุกที ไม่มีอะไรจะเขียน ให้ครูได้อ่านพรุ่งนี้ บนหน้ากระดาษก็เลอะน้ำตาถ้าแม่ฟังอยู่ ไม่ว่าแม่อยู่ไหน ไม่ว่าแม่เป็นใคร ช่วยส่งรักกลับมา ถ้าแม่ฟังอยู่ คิดถึงหนูหน่อยหนา หนูขอสัญญาว่าหนูจะเป็นเด็กดี  .......

ตอน ความไม่พร้อม ในหนึ่งวัน มีผู้หญิงที่รู้ว่าตนเองท้องแบบ "ไม่พร้อม" หลายคนในประเทศไทย คุณผู้อ่านทราบไหมว่า "ไม่พร้อม" คืออะไร ผมเชื่อว่าหลายคนยังโลกสวยคิดว่า "ไม่พร้อม" ไม่มีจริงในโลก หลายคนรู้ว่า "ไม่พร้อม" มีจริง แต่ก็ไม่โอเคกับทางออกด้วยการยุติการตั้งครรภ์ เพราะคิดว่า มีทางออกอื่นที่ดีกว่านี้ ท้องแบบ "ไม่พร้อม" เป็นคำกว้าง ๆ ครับ เป็นคำพูดที่กว้างจริง ๆ กว้างมวาก!!!...

หญิงท้องไม่พร้อมที่มารับการปรึกษา ณ โรงพยาบาล น้อยมากที่จะมากับสามี วันที่ทุกข์ประดังหน้าเข้ามา ก็ไม่กล้าร่วมเผชิญ ผู้ที่บอกจะร่วมทุกข์ ร่วมสุข ในวันที่ความรักหอมหวาน กลับหนีหาย ในวันที่รักจืดจาง หรือจริง ๆ แล้ว เขารักเพียงตัวเอง รักในความสุขที่เขาได้รับเพียงเท่านั้น หาก ร่วมรัก แต่ ไม่ร่วมรับผิดชอบ ก็คงไม่จำเป็นที่จะต้องมีคน ๆ นั้นไว้ในชีวิตอีกต่อไปในบางรายที่ผู้ชายมาด้วย มักก้มหน้าก้มตา ไม่พูดไม่จา บ้างมาส่งแล้วจากไป รอฟังคำตอบที่บ้าน บ้างรออยู่ที่ไหนสักที่ของโรงพยาบาล หนักหนาไปกว่านั้นคือ ไปจัดการปัญหามาให้เสร็จเรียบร้อยนะ ท้องเอง ก็จัดการเอาเอง...

ตอน การคุมกำเนิดไม่ใช่เรื่องของผู้ชาย แต่เป็นเรื่องของผู้หญิงชัด ๆ อ่านหัวข้อเรื่องแล้วเหมือนเป็นการปัดความรับผิดชอบให้ฝ่ายคุณผู้หญิงทุกคนนะครับ แต่ลองอ่านบทสนทนาด้านล่างนี้ก่อนครับ (ขอตัดบทมาตรงที่สำคัญเลยนะครับ)หมอ : ไม่ทราบครั้งนี้ทำไมถึงท้องครับหญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อม : บอกให้ผู้ชายใส่ถุงยางค่ะ แต่ผู้ชายเค้าไม่ใส่หมอ : แล้วไม่กลัวท้องหรอครับหญิงตั้งครรภ์ไม่พร้อม : เค้าบอกเค้าคุมเองได้ หมอให้บริการยุติการตั้งครรภ์กับผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม ทุกช่วงอายุ ที่ได้รับการประเมินและเข้าเกณฑ์ของกฎหมายและแพทยสภา สัปดาห์ละ 6 คน ตามกำลังความสามารถของทีมงาน และโรงพยาบาล หมอถามคนไข้ทุกคน ว่าสาเหตุการท้องไม่พร้อมในครั้งนี้เกิดจากอะไร...

เรื่องผิดพลาด เป็นเรื่องธรรมดาของชีวิต ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้น ความเข้าใจและการยอมรับความรู้สึกของกันและกันของคนในครอบครัวถือว่าสำคัญที่สุด เด็กวัยรุ่นท้องไม่พร้อม มักจะเดินก้มหน้ามารับคำปรึกษา พร้อมผู้ปกครองที่มีสีหน้าแววตาเคร่งเครียด การให้คำปรึกษา/บำบัดครอบครัว ก็เพื่อให้เด็กและครอบครัว ยอมรับกับสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างเข้าใจ เห็นถึงสาเหตุที่แท้จริงของปัญหา เสริมศักยภาพเด็กและครอบครัวเพื่อให้สามารถกลับไปตั้งหลัก และร่วมเผชิญปัญหาไปด้วยกันได้ บทเรียนชีวิตเรื่องนี้ทำให้เด็กรู้สึกผิดต่อตัวเองและครอบครัว โดยไม่ต้องไปซ้ำเติมด้วยถ้อยคำรุนแรง การหล่อหลอมความรู้สึกเด็กขึ้นมาใหม่ ด้วยการสร้างความรักความเข้าใจ ไม่ได้หมายความว่าสิ่งที่เขาทำนั้นถูกต้อง แผลในใจนี้ติดตัวเด็กไปอีกนาน แต่พลังความรักความเข้าใจใหม่ จะเป็นเกราะป้องกันให้เด็กแกร่งขึ้นเมื่อต้องเผชิญปัญหาต่อไปในวันข้างหน้า เด็กจะมีทักษะในการจัดการกับปัญหาได้ดีกว่าเดิม หากเราผลักไสลูกออกจากบ้าน ประตูบานไหนจะเปิดรับลูกของเราไม่มีใครทราบ อ้อมกอดที่สวมกอดลูกแทนเราอาจไม่ปลอดภัย อย่าปล่อยให้เด็กต้องไปเผชิญกับปัญหาตามลำพังอย่างไม่รู้ผิดถูก   เมื่อเกิดเหตุการณ์ท้องไม่พร้อมขึ้นในครอบครัว ควรใช้โอกาสนี้ในการสอนลูกใหม่ และกลับมาทบทวนตัวเอง ว่าเราบกพร่องในบทบาทพ่อแม่อย่างไรบ้าง เมื่อพลั้งพลาด กอดก่อนสอนทีหลัง ยังใช้ได้เสมอมา  การประสบปัญหาว่าแย่แล้ว การไม่มีคนอยู่ข้างๆ...