ยาคุมป่ะ ยาคุมป้องกันท้องได้นะ
ยาคุมกำเนิดแบบรายเดือน เป็นวิธีการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพ ถ้ากินอย่างถูกต้องสม่ำเสมอปัจจุบันมีสองแบบ คือ ชนิด 28 เม็ด และ 21 เม็ด ยาคุมชนิด 28 เม็ด จะมีวิตามินเพิ่มขึ้นมา 7 เม็ด เพื่อให้ผู้หญิงกินยาได้อย่างต่อเนื่องโดยไม่ลืม ซึ่งผลในการคุมกำเนิดไม่แตกต่างกันข้อสำคัญต้องรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ เคล็ดลับกันลืม คือ ควรกินยาในเวลาเดียวกันทุกวัน
ยาคุมกำเนิดแบบรายเดือน ป้องกันท้องด้วย การออกฤทธิ์ที่ระดับสมองและรังไข่ ยับยั้งไข่ตก ซึ่งเป็นกลไกหลักในการป้องกัน กลไกอื่นๆ คือ เปลี่ยนแปลงสภาพของมดลูกที่ปากมดลูกทำให้มูกบริเวณปากมดลูกมีสภาพเป็นด่างและเหนียวข้น จึงเป็นการสกัดกั้นไม่ให้ตัวอสุจิเข้าสู่มดลูก และทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เหมาะสมกับการฝังตัว
การกินยาคุมแผงแรก ทั้งชนิด 28 เม็ดและ 21 เม็ด ให้กินยาเม็ดแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือนและหลังจากนั้นให้กินติดต่อกันทุกวันวันละ 1 เม็ดจนหมดแผง
การกินยาคุมแผงต่อไป ยาคุมชนิด 28 เม็ด สามารถเริ่มกินแผงใหม่ได้เลย
ยาคุมชนิด 21 เม็ด ต้องเว้นไป 7 วันเพื่อให้ประจำเดือนมาแล้วค่อยเริ่มกินแผงใหม่
เมื่อลืมกินยาทำอย่างไรดี ?
ลืมกินยา 1 วัน ให้รีบกินทันทีที่นึกได้
ลืมกินยา 2 วัน ให้รีบกินยา 2 เม็ดทันทีที่นึกได้ และให้กินอีก 2 เม็ดในวันถัดไป
และระหว่างนี้ให้ใช้ถุงยางอนามัยไปด้วยจนกว่าจะเริ่มยาแผงใหม่
ลืมกินยามากกว่า 2 วัน ให้เลิกกินยาแผงนั้นไปเลย
ระหว่างนี้ให้ใช้ถุงยางอนามัย แล้วเริ่มยาแผงใหม่ในรอบประจำเดือนต่อไป
คำถามที่พบบ่อย
Q: ยังไม่มีประจำเดือน เริ่มกินยาคุมกำเนิดแบบรายเดือนได้ไหม ?
A: สามารถเริ่มยาเม็ดคุมกำเนิดเมื่อใดก็ได้ แต่ต้องมั่นใจว่าไม่ท้อง และหากมีเพศสัมพันธ์ควรใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยไปอีก 7 วัน
Q : เพิ่งรับบริการยุติการตั้งครรภ์มา เริ่มยาเม็ดคุมกำเนิดเมื่อไหร่ดีคะ ?
A : ควรเริ่มคุมกำเนิดทันที โดยเริ่มตั้งแต่สัปดาห์แรกหลังแท้ง
Q : หลังคลอดและมีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ กินยาคุมกำเนิดรายเดือนได้ไหม ?
A : องค์การอนามัยโลกแนะนำว่า ผู้หญิงหลังคลอดน้อยกว่า 6 สัปดาห์ หรือในช่วงมากกว่า 6 สัปดาห์ แต่ไม่ถึง 6 เดือน และมีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ไม่ควรรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม แต่ถ้ามีประจำเดือนมาแล้วอาจจะใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดโปรเจนโตเจนอย่างเดียว
Q : ฉีดยาคุมกำเนิดอยู่ สามารถเปลี่ยนมาใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดแทนได้ไหม ?
A : หากเคยรับบริการยาฉีดคุมกำเนิดมาก่อน สามารถรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดได้เมื่อครบกำหนดต้องฉีดยาคุมกำเนิดเข็มใหม่
แต่ที่สำคัญ ปลอดภัยที่สุดในการป้องกัน ต้องเป็นการป้องกันแบบคู่ Dual protection โดยการใช้ถุงยางอนามัย ควบคู่กับวิธีการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพ เพื่อป้องกันการท้องไม่พร้อม และการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
อ้างอิงข้อมูล :
1. หนังสือ เมื่อท้องไม่พร้อม ชีวิตมีทางเลือก : ร้อยแปดพันเก้าเพื่อหาทางออก
2. หนังสือ การคุมกำเนิดสำหรับวัยรุ่น กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข