เรื่องเล่าจาก RSA

เนื่องจากหมอเป็นสูตินรีแพทย์ คือ หมอที่ดูแลสุขภาพผู้หญิงและคนท้อง ก็จะมีคนมาปรึกษาเกี่ยวกับประจำเดือนขาด กังวลว่าจะตั้งครรภ์เป็นประจำ ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่มีวัยรุ่นมาปรึกษาประเด็นที่จะเล่าให้ฟังต่อไปนี้ คนไข้ผู้หญิง อายุ 17 ปี : "หมอคะ นู๋เพิ่งมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกใช้ถุงยางถูกวิธี คือ สอดไปได้แค่ตรงหัวของอวัยวะเพศชายของแฟน นู๋มีเลือดออกแค่นิดเดียว ประมาณหยดเดียวได้ คือ สอดได้ไม่หมด แล้วแฟนออกมาหลั่งนอก มันจะมีโอกาสท้องมากน้อยแค่ไหน ควรกินยาคุมฉุกเฉินมั้ย มีตกขาวหลังเสร็จ" ถ้ามองในฐานะหมอ มองด้านวิชาการ มองด้านสุขภาพ...

ในวันที่เธอแบกความเจ็บช้ำมาโรงพยาบาล สามีเธออยู่ไหน? ชมพู นามสมมติ สภาพภายนอกดูอิดโรย ดวงตาเศร้าหมอง มาโรงพยาบาลด้วยความหวังและความบอบช้ำอย่างสาหัสในจิตใจ เธอนำใบอัลตร้าซาวด์มาปรึกษาคุณหมอ ว่าไม่สามารถตั้งครรภ์ต่อได้ คุณหมอส่งพบนักสังคมสงเคราะห์ เพื่อให้การปรึกษาทางเลือก และเยียวยาจิตใจ ให้เธอดีขึ้น ยังไม่ทันเอ่ยคำใดๆ น้ำตาเธอก็พรั่งพรูไหลอาบสองข้างแก้ม นักสังคมสงเคราะห์หยิบกระดาษทิชชูที่ต้องมีไว้ประจำในห้องให้การปรึกษา ยื่นให้เธอ    ชมพู ตั้งครรภ์ท้องที่ 3 จากการกินยาคุมกำเนิดไม่สม่ำเสมอในระยะหลัง เพราะเหน็ดเหนื่อยจากการทำงาน ที่ต้องหาเลี้ยงครอบครัวเพียงลำพัง ด้วยภาระลูกทั้งสองอยู่ในวัยเรียน และด้วยสถานการณ์โควิด ทำให้รายได้รายวันเธอลดลงครึ่งหนึ่ง ยังดีที่เธอไม่ต้องถูกออกจากงาน แต่ยังต้องทำงานหนักอยู่เช่นเดิม ช่วงไหนรับจ้างตัดยางได้เธอก็จะไปทำ ทำไมเธอจึงหาเลี้ยงครอบครัวเพียงคนเดียว พ่อของลูกอยู่ไหน ? พ่อของลูก สามีของเธอ ที่ยกย่องหญิงอื่นเสมอเธอ แต่เธอต้องจำยอมทนเพราะอาศัยอยู่ในบ้านของสามี ที่นี่ไม่ใช่บ้านเกิดของชมพู เธอมาจากอีกภาคหนึ่งของประเทศ เคยหนีกลับไปอยู่บ้านของตนเองแต่ทนคิดถึงลูกไม่ไหว เพราะสามีไม่ยอมให้ลูกไปอยู่ด้วย จึงกลับมาอยู่ในวังวนชีวิตที่บอบช้ำ ซ้ำแล้วซ้ำเล่าเช่นเดิม... นอกจากสามีจะทำร้ายจิตใจเธอแล้ว ยังมีทำร้ายร่างกายเธอด้วยหากไม่พอใจ และเหตุที่เธอต้องตัดสินใจเลือกยุติการตั้งครรภ์...

เรื่องเล่าจากห้องไลน์ RSA บทสนทนา ของหมออัลเทอร์ หมอเบลต้า หมอเคลวิน หมออิริค และหมอแฟรี่ (นามสมมุติ ) เรื่องตรวจปัสสาวะหลังยุติฯ เมื่อไหร่ดี ? หมออัลเทอร์ : เรียนปรึกษาพี่หมอทุกท่านครับ หมอเบลต้า : ว่าไงคร้บ เล่าเลยครับ … หมออัลเทอร์ : ผมจะปรึกษาแนวทางการแนะนำให้คนไข้ตรวจการตั้งครรภ์ด้วยปัสสาวะ หลังยุติการตั้งครรภ์ครับ ส่วนตัวผมเองไม่ได้แนะนำให้คนไข้ตรวจเลยในทันที...

ตอน เส้นทางการดูแลคนไข้ท้องไม่พร้อม 1 คนในยุคโรคโควิด-19 ระบาด หลายคน หลายอาชีพก็ทำงานจากบ้านได้ หมอหลายแผนกก็ลดจำนวนการตรวจคนไข้ลง ตรวจเฉพาะเคสที่มีอาการเร่งด่วน ผ่าตัดเฉพาะเคสที่มีความเร่งด่วน ดูเหมือนทุกๆ คนจะสบายขึ้น แต่พวกเรา เครือข่าย RSA ในฐานะที่เป็นทีมดูแลผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม ก็ยังต้องทำงานเหมือนเดิม รับคนไข้เท่าเดิม ให้บริการยุติการตั้งครรภ์จำนวนเคสต่อวันเท่าเดิม เคสใหม่ก็เพิ่มขึ้นในอัตราเท่าๆ เดิม และมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นด้วยเรื่องราวที่ท่านจะได้อ่านต่อไปนี้ จุดประสงค์ไม่ได้ต้องการเรียกร้องความสนใจ ไม่ต้องการให้ใครรู้ว่าพวกเราเหนื่อยกัน...

เรื่องเล่าจากหมอให้บริการยุติการตั้งครรภ์ (ตอนที่ 2) ความเดิมตอนที่แล้ว https://rsathai.org/contents/16114 ตอบประเด็นสั้นๆ หมอเชื่อเรื่องบาปบุญและกรรม หมอเป็นคนขี้กลัว กลัวทำผิด กลัวรักษาคนไข้แล้วไม่หาย กลัวๆๆๆ หมอกลัวผี หมอรู้ว่า การยุติการตั้งครรภ์ เป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุ หมอพยายามหาทางแก้ที่ต้นเหตุด้วย ...แต่หญิงที่ท้องไม่พร้อมอยู่ตรงหน้า ถ้าการยุติการตั้งครรภ์ถูกต้องตามหลักการทางการแพทย์ หมอจะไม่ทำได้อย่างไร ปัจจุบันการยุติการตั้งครรภ์ในหัวข้อ “ไม่พร้อม” สามารถทำได้ถูกต้องตามกฎหมาย เมื่อตั้งครรภ์โดยไม่พร้อม โปรดทำตามขึ้นตอนนี้ โทรติดต่อ...

ปี 2555 ได้ศึกษาสภาพปัญหาเชิงลึกถึงปัจจัยเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ของวัยรุ่น ในอำเภอห้วยราช พบว่า วัยรุ่นตั้งครรภ์ขณะอยู่ในระบบการศึกษา  เกิดจากปัจจัยภายนอกด้านเครื่องมือสื่อสาร มีผลต่อการติดต่อที่สะดวกรวดเร็ว ผลจากสภาพเศรษฐกิจ สังคม และปัจจัยภายใน เช่น สนใจเพศตรงข้าม ใคร่รู้ ใคร่ลอง อยากมีแฟนตามกระแส พฤติกรรมและค่านิยมที่เปลี่ยนไป รวมถึงโอกาสในการเข้าถึงเพศศึกษาและเข้าไม่ถึงบริการอนามัยเจริญพันธุ์ของวัยรุ่น จึงจำเป็นต้องตั้งครรภ์และเปลี่ยนสถานะเป็นแม่วัยรุ่นโดยไม่พร้อม พฤษภาคม ปี 2556 ดิฉันมีโอกาสไปอบรมเรื่องการดูแลวัยรุ่นและสตรีท้องไม่พร้อมเพื่อป้องกันการแท้งที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งจัดโดยศูนย์อนามัยที่ 5...

สถานการณ์โควิด-19 ในประเทศไทย อาจเป็นของขวัญสำหรับคนที่ไม่ต้องทำงาน พักการงาน ได้อยู่บ้านกับครอบครัวยาวนานหลายเดือน ก็ไม่เดือดร้อนด้านการเงิน คนที่ต้อง Work from Home อาจจะเครียด แต่ก็ยังได้รับเงินเดือน มีกินมีใช้ แต่สำหรับคนอีกกลุ่มหนึ่งของประเทศไทย โควิดไม่สามารถเป็นของขวัญให้กับชีวิตพวกเขาได้ เพราะ... ถูกพักงานแบบไม่มีค่าจ้างถูกไล่ออกจากงาน ตกงาน ไปหางานใหม่ก็ไม่มีใครจ้างไม่มีรายได้เข้ามา ในขณะที่ยังต้องกินต้องใช้ชีวิตผ่านไปแต่ละวันอย่างยากลำบากไม่มีทางออก ไม่มีวิธีการจัดการกับความเครียด ไม่มีใครใกล้ตัวให้เอ่ยปากขอความช่วยเหลือ สุดท้าย เครียด ซึมเศร้า ฆ่าตัวตาย  คนกลุ่มนี้ไม่ได้ยอมแพ้ ไม่ได้อ่อนแอ ไม่ได้ไม่สู้ จะให้เขาไปสู้กับอะไร ในเมื่อสภาพเศรษฐกิจ...

“.... คุณครูสั่งให้เขียน เรียงความเรื่องแม่ฉัน บอกให้ส่งให้ทันวันพรุ่งนี้ มันยากจังทำไม่ไหว หนูแม่ไม่มี แล้วจะเขียนให้ดียังไงเป็นห่วงก็ไม่รู้ ดูแลก็ไม่คุ้น กอดแม่อุ่นจริง ๆ มันจริงไหม พร้อมหน้ากันทานอาหาร เคยมีแค่ฝันไป ไม่มีเพลงกล่อมใด ไม่มีห่มผ้าไม่เคยอุ่นเลย กอดหมอนไม่เคยอุ่นใจ นอนหลับไปอย่างเดียวดายทุกที ไม่มีอะไรจะเขียน ให้ครูได้อ่านพรุ่งนี้ บนหน้ากระดาษก็เลอะน้ำตาถ้าแม่ฟังอยู่ ไม่ว่าแม่อยู่ไหน ไม่ว่าแม่เป็นใคร ช่วยส่งรักกลับมา ถ้าแม่ฟังอยู่ คิดถึงหนูหน่อยหนา หนูขอสัญญาว่าหนูจะเป็นเด็กดี  .......

การที่หมอคนหนึ่งจะยืนหยัดให้บริการยุติการตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลได้นั้นมันไม่ง่ายเลย ต้องผ่านปัญหาสารพัดและต่อสู้กับอคติมากมายจากบุคลากรในโรงพยาบาลที่เชื่อว่าการทำแท้งนั้นคือบาป ที่จริงแล้วถ้าหมออยู่เฉยๆ ปฏิเสธคนไข้ไป...ดูเหมือนจะง่ายกว่า แต่นั่นไม่ใช่วิสัยของแพทย์ RSA ... การที่ประเทศเรามีผู้หญิงจำนวนมากต้องบาดเจ็บและเสียชีวิตจากการทำแท้งไม่ปลอดภัย ได้ปลุกให้บุคลากรสาธารณสุขจำนวนหนึ่งลุกขึ้นมาในนามของเครือข่ายอาสา RSA เพื่อทำอะไรบางอย่างกับความสูญเสียที่ไม่จำเป็นนี้ แต่การทำงานนั้นกลับไม่ราบรื่นและง่ายดาย โดยเฉพาะในช่วงการระบาดของโควิด19 ณ โรงพยาบาลในอำเภอหนึ่งในภาคอีสาน มีแพทย์และทีมงาน RSA ให้บริการยุติการตั้งครรภ์โดยรับส่งต่อจากสายปรึกษา 1663 หน่วยบริการปรึกษา และจากรพ.ที่ไม่มีบริการนี้ ที่สำคัญคือที่นี่หมอรับบริการที่อายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์ ซึ่งเป็นโรงพยาบาลไม่กี่แห่งในประเทศที่ให้บริการ กลางเดือนมีนาคม-ในช่วงต้นของการระบาดของโควิด ทีมงานถูกขอให้ยกเลิกบริการนี้เพื่อเตรียมรับวิกฤตโควิด...

“ในฐานะคนให้บริการ..คิดว่าเราต่างเกิดมาเยียวยากันและกัน หากทำงานด้วยหน้าที่และหัวใจ เราจะพบกับความสุขเล็กๆในจิตใจได้ สิ่งเหล่านี้จะทำให้เรามีพลังที่จะส่งต่อให้กับใครได้อีกหลายคน” ทิพย์ (นามสมมติ) แม่ลูกสาม ทุกคนอยู่ในวัยเรียน ทิพย์ต้องหาเลี้ยงครอบครัวคนเดียว ลูกคนโตน้องสาวช่วยส่งเสียเลี้ยงดูด้วย ทำอาชีพรับจ้างตัดยางรายได้พอมีพอกินไปวันต่อวัน พ่อของลูกออกไปทำงานต่างจังหวัดได้ไม่นานก็กลับมาบอกทิพย์ว่ามีภรรยาใหม่และจะไม่ส่งเงินมาแล้ว ทิพย์ต้องแบกภาระครอบครัวพร้อมๆ กับการรักษาบาดแผลในใจ เมื่อแยกทางกัน...ทิพย์จึงไม่ได้กินยาคุมกำเนิด ระหว่างนั้นสามีกลับมาหาลูกเดือนละครั้ง ทิพย์จึงตั้งครรภ์ ในภาวะที่ถูกสามีทอดทิ้งไปมีหญิงอื่น เมื่อรับรู้ว่าทิพย์ตั้งครรภ์ สามีผู้ร่วมสร้างปัญหากลับไม่แยแส บอกเพียงว่าให้ไปเอาออก แล้วจากไปอยู่กับภรรยาใหม่ ทิพย์จึงเป็นคนที่เผชิญปัญหานี้แต่เพียงผู้เดียว ทิพย์คิดว่า หากตั้งครรภ์จะไปรับจ้างเขาตัดยางได้อย่างไร ลูกๆ จะเอาอะไรกิน...