มีคำถามมากมายในเว็บบอร์ดที่เกี่ยวข้องกับ
การมีเพศสัมพันธ์ การคุมกำเนิดซึ่งน่าจะเป็นเรื่องที่หลายๆ คนก็คงอยากจะรู้ด้วย
นพ.เรืองกิตติ์ ศิริกาญจนกูล จึงนำมาตอบ ไปดูคำถาม–คำตอบกันเลย
1. ใส่ถุงยาง พอเสร็จจากการนอนกับแฟนแล้วปรากฏว่าน้ำอสุจิไหลลงมาตรงโคนนอกถุงยาง มีโอกาสที่จะเข้าไปไหม ❓
คำตอบ มีความเป็นไปได้มากที่จะมีอสุจิเข้าไปในช่องคลอดแล้ว เพราะอวัยวะเพศชายอ่อนตัวลง ถุงยางเลื่อนออกไป ถอนอวัยวะเพศชายออกช้า (ทั้งที่ควรต้องรีบเอาน้องชายออกมาขณะที่ยังแข็งตัวอยู่) จึงมีโอกาสท้องครับ ให้กินยาคุมฉุกเฉินป้องกันไว้จะดีกว่า
2. เพิ่งกินยาคุมฉุกเฉินเมื่อ 2 วันก่อนแล้ววันนี้มีไรกันอีกควรกินอีกไหม ❓
คำตอบ ความจริงคือ ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน 1 ชุดที่มีชื่อการค้าว่าโพสตินอร์ หรือ มาดอนน่า 2 เม็ดแต่ละเม็ดมียาลีโวนอร์เจสเตรล 0.75 มิลลิกรัม เมื่อกินแล้วจะไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์คลอบคลุมการร่วมเพศเกิน 1 ครั้ง พูดง่ายๆคือจะป้องกันจากการมีเพศสัมพันธ์ได้แค่ครั้งเดียวเท่านั้น
ดังนั้น ต้องกินยาคุมฉุกเฉินอีกครั้ง แต่หมอขอแนะนำว่าครั้งต่อไปถ้าวางแผนจะมีเพศสัมพันธ์กัน ควรใช้ถุงยางอนามัย หรืองดเพศสัมพันธ์รอจนกว่าผู้หญิงจะกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบ 21 หรือ 28 เม็ด หรือได้ฉีดยาคุมกำเนิดแล้ว เหตุผลก็เป็นเพราะวิธีดังกล่าวมีประสิทธิภาพป้องกันได้ดีกว่านั่นเอง
ยาคุมฉุกเฉินจะมีฤทธิ์ยับยั้งหรือชะลอการเจริญของถุงรังไข่หรือการแตกของถุงรังไข่ หากกินช่วงตกไข่พอดีจะป้องกันไม่ได้ หรืออาจโชคดีไม่ท้องเนื่องจากร่วมเพศหลังการตกไข่ไปแล้วมากกว่า 24 ชั่วโมง ถ้ามีเพศสัมพันธ์ 2 ครั้งภายในหนึ่งวันสามารถ จะกินยาคุมฉุกเฉิน 1 ครั้งหลังจากนั้น
ปัจจุบันมียาคุมฉุกเฉินแบบใหม่ที่รวมยา 2 เม็ดแบบเดิมเป็น 1 เม็ดซึ่งจะมีลีโวนอร์เจสเตรล1.5 มิลลิกรัม มีประสิทธิภาพดีไม่แตกต่างจากแบบ 2 เม็ดแต่ให้ความสะดวกกว่าไม่ต้องแบ่งเวลากิน กรณีที่ไม่มีประจำเดือนมาตามปกติภายในสามสัปดาห์หลังกินยา ควรตรวจปัสสาวะทดสอบการตั้งครรภ์เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ตั้งครรภ์
3. มีอะไรกับแฟนเมื่ออาทิตย์ก่อน แบบไม่ใส่ถุงยาง พอมีอะไรกันเสร็จแล้วเราก็ไปซื้อยาคุมฉุกเฉินแบบใหม่ที่มีเม็ดเดียวมา กินหลังจากนั้น 30 นาที แต่ผ่านมา 1 สัปดาห์แล้วประจำเดือนยังไม่มา จะท้องไหม ❓
คำตอบ ผู้หญิงหนึ่งร้อยคนที่มีเพศสัมพันธ์หนึ่งครั้ง (แบบที่ว่าไม่ได้ป้องกันอะไรเลย) ก็จะพบการตั้งครรภ์ 8 คน แต่ถ้าใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินจะมีการตั้งครรภ์ลดเหลือ 1-3 คน แต่ควรใช้เฉพาะฉุกเฉินเท่านั้น อย่าใช้คุมกำเนิดระยะยาว เป็นประจำ หรือซ้ำๆบ่อยๆ อันนี้ลุงหมอขอเน้นนะครับเพราะยาจะช่วยลดโอกาสการตั้งครรภ์ให้น้อยลงเท่านั้น ยิ่งใช้เร็วเท่าไหร่ก็จะยิ่งได้ผลเหมือนผู้ที่ถามมารายนี้กินเร็วหลังมีเพศสัมพันธ์ 30 นาที สามารถใช้ได้ภายใน 5 วันหรือ 120 ชั่วโมงหลังเพศสัมพันธ์ได้ผลป้องกันการตั้งครรภ์ได้ตั้งแต่ 52-94%
4. หลังกินยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ประจำเดือนจะมาภายในกี่วันคะ ❓❓
คำตอบ หลังกินยาคุมฉุกเฉินไปแล้ว 1 สัปดาห์ อาจมีเลือดออกกระปริดกระปรอยทางช่องคลอด หลายคนจึงมักเข้าใจว่าเป็นประจำเดือน แต่ความจริงเป็นผลข้างเคียงที่พบได้ ซึ่งเป็นผลจากลีโวนอร์เจสเตรลที่เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์โปรเจสตินในยาคุมฉุกเฉิน ส่วนประจำเดือนจะมาเร็วหรือช้ากว่าเดิมเล็กน้อย ส่วนมากจะมาตรงกับวันที่เคยมา เรื่องประจำเดือนหลังกินยาคุมฉุกเฉิน
5. มีเพศสัมพันธ์ตอนประจำเดือนใกล้หมด คือมีประจำเดือนแต่เล็กน้อย เป็นหลังจากการกินยาคุมฉุกเฉิน หลั่งนอก ไม่ได้ใส่ถุงยาง หลังมีเพศสัมพันธ์มีเลือดเหมือนประจำเดือนนิดหน่อย ตอนนี้ผ่านมา 3-4 สัปดาห์แล้วประจำเดือนยังไม่มา มีโอกาสท้องไหม❓
คำตอบ คำถามนี้ มาทำความเข้าใจใน 2-3 เรื่องครับ เรื่องแรก คือ มีเพศสัมพันธ์ตอนประจำเดือนใกล้หมด แต่บอกว่ามีเลือดออกเล็กน้อยมากและไม่ได้บอกว่าเลือดออกหลังจากกินยาคุมฉุกเฉินแล้วกี่วัน การมีเลือดออกเล็กน้อยมากน่าจะไม่ใช่ประจำเดือนครับ หลายๆ คนจะมีเลือดออกประมาณ 7 วันหลังกินยานี้ เป็นอาการข้างเคียงที่พบได้มักมีลักษณะกระปริดกระปรอยถ้ามีเพศสัมพันธ์ช่วงนี้จึงไม่ใช่จังหวะที่เป็นเมนส์ อาจมีไข่ตกช่วงนี้หรือหลังจากนั้นได้
เรื่องที่สอง คือ มีเลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์นิดหน่อย ซึ่งก็น่าจะมีเลือดที่ซึมได้อยู่ก่อนแล้วจึงไม่ผิดปกติแต่อย่างใด แต่ถ้ามีเลือดออกมาก ปวดท้องด้วย และออกต่อเนื่องไม่หยุด หรือมีตกขาวสีเหลืองปน เป็นอาการผิดปกติ ขอให้ไปตรวจกับคุณหมอหาสาเหตุเพื่อการรักษาที่เหมาะสม
เรื่องที่สาม คือ ผ่านมา 3-4 สัปดาห์แล้ว ประจำเดือนยังไม่มาจะท้องไหม หลังกินยาคุมฉุกเฉินประจำเดือนครั้งต่อไปจะมาตรงตามปกติหรือมาช้ากว่าเดิมหรือ เร็วกว่าปกติ 1-2 วัน แต่ไม่เกิน 1 สัปดาห์ ปริมาณประจำเดือนอาจเพิ่มขึ้น ระยะเวลาอาจสั้นลง ดังนั้นหลังกินยา ประจำเดือนควรมาภายใน 3-4 สัปดาห์
สรุปคำตอบ คือ มีโอกาสท้องได้ ให้ตรวจปัสสาวะทดสอบการตั้งครรภ์ มีผู้หญิงอีกมากมายที่ยังไม่รู้ หรือไม่แน่ใจว่าวันไหนบ้างที่เธอมีเพศสัมพันธ์แล้วจะเกิดท้องขึ้นมาได้ ถ้าเธอยังไม่พร้อมที่จะท้องและยังไม่มีความสามารถที่จะเลี้ยงทารกที่เกิดมาได้ นพ.เรืองกิตติ์ มีคำอธิบายมาฝากสาวๆ ที่สงสัยอยากรู้ จะได้ระมัดระวังตัวไว้ ตัวอย่างคำถามที่ได้ถามมา
6. หนูเริ่มเป็นประจำเดือนวันที่ 18 แล้ววันที่ 1 มีเซ็กส์ แล้วหลั่งข้างใน แบบนี้จะท้องไหมคะ และเริ่มตรวจปัสสาวะได้เมื่อไหร่ถึงจะรู้❓❓
คำตอบ จากคำถามมีเพศสัมพันธ์ตรงกับวันที่ 13-14 ของรอบเดือน หากมีรอบเดือน 28 วัน มีโอกาสสูงมากครับที่จะท้อง เพราะน่าจะเป็นช่วงวันไข่ตกเป๊ะ! การตรวจปัสสาวะเพื่อทดสอบการตั้งครรภ์ให้เริ่มตรวจหลังจากการเพศสัมพันธ์ 2-3 สัปดาห์ แต่ถ้าเลยช่วงวันที่ 13-16 หรือ ภายใน 12-24 ชั่วโมงหลังไข่ตกแล้วแม้ว่าจะมีเซ็กส์แต่ไม่เกิดการปฏิสนธิ ไข่ก็จะสลายตัวไปวันที่ 28 ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนและฮอร์โมนอื่นๆ ก็จะมีระดับลดลง ผนังโพรงมดลูกที่หนาขึ้นเรื่อยๆ ก่อนหน้านี้ ก็จะสลายตัวออกมาเป็นประจำเดือน
แต่ !!! ผู้หญิงที่มีประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หมายถึงการมีรอบเดือนสั้นบ้างยาวบ้างจะยากที่จะรู้ว่าช่วงไหนจะเป็นวันที่มีไข่ตก และมีโอกาสเสี่ยงท้องได้ >>>>>สิ่งสำคัญ คือ ไข่สามารถตกได้ถึงแม้ว่าจะไม่มีประจำเดือนมาก็ตาม และ ประจำเดือนก็สามารถมาได้ทั้งที่ไม่มีไข่ตก<<<<< ชัวร์ไว้ก่อนดีกว่าป้องกันโดยการคุมกำเนิดและใส่ถุงยางอนามัยทุกครั้ง ป้องกันได้ทั้งท้องและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ครับ
ที่มา : คำถามจากเว็บบอร์ด ตอบโดย นพ.เรืองกิตติ์ ศิริกาญจนกูล
ผู้ประสานงานเครือข่ายอาสา RSA