การยุติตั้งครรภ์โดยใช้ยา (Medical Abortion) หมายถึง “การใช้ยากระตุ้นให้เกิดการยุติต้ังครรภ์แทนการดูดหรือขูดมดลูก”
แม้ว่าจะมีการใช้ยาเพื่อยุติตั้งครรภ์ (ทำแท้ง) มานานแล้วก็ตาม แต่การคิดค้นสูตรยาที่จะนำมาใช้สำหรับยุติตั้งครรภ์ ในช่วงไตรมาตรแรกของการตั้งครรภ์ โดยมีผลงานวิจัยยืนยันเรื่องประสิทธิภาพ และความปลอดภัยของยาอย่างจริงจังเพิ่งเกิดขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การใช้ยาเพื่อยุติการตั้งครรภ์จะช่วยให้ผู้หญิงเข้าถึงบริการที่ปลอดภัยมากขึ้นเพราะสามารถให้บริการได้ในสถานบริการที่ไม่มีเครื่องมือสำหรับขูดมดลูกได้
5 เหตุการณ์ครั้งสำคัญๆ เพื่อให้มีการใช้ยาสำหรับยุติตั้งครรภ์เป็นที่รับรู้และตระหนักไปทั่วโลก ในแต่ละช่วงดังนี้
พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998)
มีการประชุมที่เมืองเบลลาจิโอประเทศอิตาลีในกลุ่มนักวิจัยเรื่อง สุขภาพผู้หญิงและผู้บริหารระดับนานาชาติจากหลายประเทศทั่วโลกโดยที่ประชุมได้พูดถึง เรื่องการยุติตั้งครรภ์โดยใช้ยาและสรุปว่าการยุติตั้งครรภ์โดยใช้สูตรยามิฟิฟริสโตน (MIFEPRISTONE) ควบคู่กับ ไมโซโพรสตอล (MISOPROSTOL) เป็นสูตรยาที่สามารถใช้ได้อย่าง ปลอดภัยได้ผลดี และเป็นที่ยอมรับของผู้หญิงในประเทศกำลังพัฒนา MISOPROSTOL ถูกเลือกใช้และเป็นที่นิยมใช้กันในปัจจุบันมากที่สุด เนื่องจากปลอดภัย ราคาไม่แพง เก็บรักษาง่าย และมีใช้กันอย่างแพร่หลายอยู่แล้ว
พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000)
มีการประชุมกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านการยุติตั้งครรภ์โดยใช้ยาจากประเทศทั่วโลกเพื่อให้ข้อเสนอแนะในการใช้ยาที่ครอบคลุมรอบด้านแก่ผู้ใช้ยา และให้ข้อมูลกับผู้บริหารนโยบายสาธารณสุขจากประเทศทั่วโลก
พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) องค์การอนามัยโลก ได้ทำการวิจัยศึกษาประสิทธิภาพความปลอดภัยและการยอมรับของผู้ใช้ในหลายประเทศทั่วโลก และได้นำข้อมูลเชิงประจักษ์ดังกล่าวมาเป็นข้อเสนอแนะในการใช้ยา และสูตรยาสำหรับยุติตั้งครรภ์
พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) คณะผู้เชี่ยวชาญขององค์การอนามัยโลกได้เสนอให้บรรจุยาทั้ง 2 ตัวเพื่อใช้ยุติตั้งครรภ์ คือ Mifepristone และ Misoprostol ไว้ในบัญชียาหลักที่มีความจำเป็นขององค์การอนามัยโลก
นอกจากนี้ สมาพันธ์สูตินรีแพทย์นานาชาติ (Federation International of Obstetricians and Gynecologist – FIGO) ได้แนะนำให้ทั่วโลกใช้ยานี้ เนื่องจากมีความปลอดภัย เป็นที่ยอมรับ รวมทั้งมีประสิทธิภาพสูงเป็นที่น่าพอใจ วิธีนี้ได้ผลสูงถึงร้อยละ 95-98 หากใช้ตามระยะของอายุครรภ์ ขนาดของยา และใช้ถูกต้องตามที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ
พ.ศ. 2549 (ค.ศ. 2006) องค์การอนามัยโลกได้ตีพิมพ์ คำถาม คำตอบที่พบบ่อยในการให้บริการยาสำหรับยุติตั้งครรภ์ (frequently asked clinical questions about medical abortion) เกี่ยวกับการยุติตั้งครรภ์โดยใช้ยาจากหลักฐานเชิงประจักษ์ที่ได้ศึกษามาแล้ว โดยได้แนะนำว่า การยุติตั้งครรภ์โดยใช้ยากับหญิงที่มีอายุครรภ์ไม่เกิน 9 สัปดาห์ เป็นวิธีที่มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากกว่าร้อยละ 96 เมื่อใช้ถูกต้องตามคำแนะนำ โดยการใช้ยาสองชนิดนี้ ได้แก่
- Mifepristone 200 มิลลิกรัม ใช้กิน 1 เม็ด และ
- Misoprostol 800 ไมโครกรัม สอดช่องคลอด ภายหลังกินยาเม็ดแรกไปแล้ว 24 – 48 ชั่วโมง ซึ่งไม่นานมานี้ได้มีหลักฐานเชิงประจักษ์เพิ่มเติมว่าการใช้ Misoprostol อมใต้ลิ้นประสิทธิภาพและความปลอดภัยไม่แตกต่างจากการสอดทางช่องคลอด แต่การอมใต้ลิ้นอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงได้มากกว่า เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน เป็นต้น
ปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยอย่างต่อเนื่องในระดับนานาชาติ เรื่องการใช้ยายุติตั้งครรภ์ในอายุครรภ์ที่มากกว่า 9 สัปดาห์ รวมทั้งการจัดการระบบการให้บริการเพื่อให้เกิดการเข้าถึงยา ทั้งนี้ เพื่อป้องกันและลดปัญหาการยุติตั้งครรภ์ที่ไม่ปลอดภัยให้น้อยลง
อ้างอิง : การใช้ยาเพื่อยุติการตั้งครรภ์ ในระยะแรก
เรียบเรียงโดย ดร. วรรณภา นาราเวช Concept Foundation และทัศนัย ขันตยาภรณ์ Path2health