มีคำถามมากมายในเว็บบอร์ดที่เกี่ยวข้องกับการมีเพศสัมพันธ์ การคุมกำเนิดซึ่งน่าจะเป็นเรื่องที่คนอื่นๆ ก็คงอยากจะรู้ด้วย ลุงหมอจึงนำมาตอบโดยแบ่งเป็นตอนๆ ลองมาดูคำถามคำตอบกันครับ
คำถาม 1: ใส่ถุงยาง พอเสร็จจากการนอนกับแฟนแล้วปรากฏว่าน้ำอสุจิไหลลงมาตรงโคนนอกถุงยาง มีโอกาสที่จะเข้าไปไหม ?
คำตอบ 1: มีความเป็นไปได้มากที่จะมีอสุจิเข้าไปในช่องคลอดแล้ว เพราะอวัยวะเพศชายอ่อนตัวลง ถุงยางเลื่อนออกไป ถอนอวัยวะเพศชายออกช้า (ทั้งที่ควรต้องรีบเอาน้องชายออกมาขณะที่ยังแข็งตัวอยู่) จึงมีโอกาสท้องครับ ให้กินยาคุมฉุกเฉินป้องกันไว้จะดีกว่า
คำถาม 2: เพิ่งกินยาคุมฉุกเฉินเมื่อ 2 วันก่อน แล้ววันนี้มีไรกันอีกควรกินอีกไหม ?
คำตอบ 2: ความจริงคือ ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน 1 ชุด ที่มีชื่อการค้าว่าโพสตินอร์ หรือ มาดอนน่า 2 เม็ดแต่ละเม็ดมียาลีโวนอร์เจสเตรล 0.75 มิลลิกรัม เมื่อกินแล้วจะไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ครอบคลุมการร่วมเพศเกิน 1 ครั้ง พูดง่ายๆ คือจะป้องกันจากการมีเพศสัมพันธ์ได้แค่ครั้งเดียวเท่านั้น
ดังนั้นต้องกินยาคุมฉุกเฉินอีกครั้ง แต่ลุงหมอขอแนะนำว่าครั้งต่อไปถ้าวางแผนจะมีเพศสัมพันธ์กัน ควรใช้ถุงยางอนามัย หรืองดเพศสัมพันธ์รอจนกว่าผู้หญิงจะกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบ 21 หรือ 28 เม็ด หรือได้ฉีดยาคุมกำเนิดแล้ว เหตุผลก็เป็นเพราะวิธีดังกล่าวมีประสิทธิภาพป้องกันได้ดีกว่านั่นเอง
คำถาม 3: มีอะไรกับแฟนเมื่ออาทิตย์ก่อน แบบไม่ใส่ถุงยาง พอมีอะไรกันเสร็จแล้วเราก็ไปซื้อยาคุมฉุกเฉินแบบใหม่ที่มีเม็ดเดียวมา กินหลังจากนั้น 30 นาที แต่ผ่านมา 1 สัปดาห์แล้วประจำเดือนยังไม่มา จะท้องไหม ?
คำตอบ 3: ผู้หญิงหนึ่งร้อยคนที่มีเพศสัมพันธ์หนึ่งครั้ง (แบบที่ว่าไม่ได้ป้องกันอะไรเลย) ก็จะพบการตั้งครรภ์ 8 คน แต่ถ้าใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินจะมีการตั้งครรภ์ลดเหลือ 1-3 คน แต่ควรใช้เฉพาะฉุกเฉินเท่านั้น อย่าใช้คุมกำเนิดระยะยาว เป็นประจำ หรือซ้ำๆบ่อยๆ อันนี้ลุงหมอขอเน้นนะครับเพราะยาจะช่วยลดโอกาสการตั้งครรภ์ให้น้อยลงเท่านั้น ยิ่งใช้เร็วเท่าไหร่ก็จะยิ่งได้ผลเหมือนผู้ที่ถามมารายนี้กินเร็วหลังมีเพศสัมพันธ์ 30 นาที สามารถใช้ได้ภายใน 5 วันหรือ 120 ชั่วโมงหลังเพศสัมพันธ์ได้ผลป้องกันการตั้งครรภ์ได้ตั้งแต่ 52-94%
ยาคุมฉุกเฉินจะมีฤทธิ์ยับยั้งหรือชะลอการเจริญของถุงรังไข่หรือการแตกของถุงรังไข่ หากกินช่วงตกไข่พอดีจะป้องกันไม่ได้ หรืออาจโชคดีไม่ท้องเนื่องจากร่วมเพศหลังการตกไข่ไปแล้วมากกว่า 24 ชั่วโมง ถ้ามีเพศสัมพันธ์ 2 ครั้งภายในหนึ่งวันสามารถ จะกินยาคุมฉุกเฉิน 1 ครั้งหลังจากนั้น ปัจจุบันมียาคุมฉุกเฉินแบบใหม่ที่รวมยา 2 เม็ดแบบเดิมเป็น 1 เม็ดซึ่งจะมีลีโวนอร์เจสเตรล 1.5 มิลลิกรัม มีประสิทธิภาพดีไม่แตกต่างจากแบบ 2 เม็ดแต่ให้ความสะดวกกว่าไม่ต้องแบ่งเวลากิน กรณีที่ไม่มีประจำเดือนมาตามปกติภายในสามสัปดาห์หลังกินยา ควรตรวจปัสสาวะทดสอบการตั้งครรภ์เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ตั้งครรภ์
คำถาม 4: หลังกินยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ประจำเดือนจะมาภายในกี่วันคะ ?
คำตอบ 4: หลังกินยาคุมฉุกเฉินไปแล้ว 1 สัปดาห์ อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด หลายคนจึงมักเข้าใจว่าเป็นประจำเดือน แต่ความจริงเป็นผลข้างเคียงที่พบได้ ซึ่งเป็นผลจากลีโวนอร์เจสเตรลที่เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์โปรเจสตินในยาคุมฉุกเฉิน ส่วนประจำเดือนจะมาเร็วหรือช้ากว่าเดิมเล็กน้อย ส่วนมากจะมาตรงกับวันที่เคยมา
เรื่องประจำเดือนหลังกินยาคุมฉุกเฉินยังมีข้อมูลรายละเอียดที่น่าสนใจจากการศึกษาวิจัยที่มหาวิทยาลัยปริ้นซ์ตัน สหรัฐอเมริกา เมื่อเดือนสิงหาคม 2560 ลุงหมอจะขอนำมาเล่าให้ฟังในตอนต่อไปนะครับ
ด้วยรักและห่วงใย
ลุงหมอเรืองกิตติ์ ศิริกาญจนกูล