เรื่องเล่าจาก RSA

ณ คลินิกวัยรุ่น ญ สาว 14 ปี : ของเราเป็นตัว เห็นหัวแล้ว ญ สาว 15 ปี : ของเรายังเป็นก้อน ๆ อยู่เลย บทสนทนาของแม่วัยรุ่นที่กำลังพูดถึงลูกในท้อง เด็กสาวที่กำลังจะเป็นแม่คนในวัยสิบกว่า ๆ สองคนนี้ ต้องออกจากโรงเรียนกะทันหันเพราะตั้งครรภ์ ............................................................................................ ส่วนมากวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ แม้โรงเรียนจะอนุญาตให้เรียนต่อได้ แต่เด็กก็ค่อย ๆ เอาตัวเองออกจากโรงเรียนในระบบ ด้วยความอายที่ต้องอุ้มท้องไปนั่งเรียน อายที่ต้องตอบคำถาม...

เนื่องจากหมอเป็นสูตินรีแพทย์ คือ หมอที่ดูแลสุขภาพผู้หญิงและคนท้อง ก็จะมีคนมาปรึกษาเกี่ยวกับประจำเดือนขาด กังวลว่าจะตั้งครรภ์เป็นประจำ ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่มีวัยรุ่นมาปรึกษาประเด็นที่จะเล่าให้ฟังต่อไปนี้ คนไข้ผู้หญิง อายุ 17 ปี : "หมอคะ นู๋เพิ่งมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกใช้ถุงยางถูกวิธี คือ สอดไปได้แค่ตรงหัวของอวัยวะเพศชายของแฟน นู๋มีเลือดออกแค่นิดเดียว ประมาณหยดเดียวได้ คือ สอดได้ไม่หมด แล้วแฟนออกมาหลั่งนอก มันจะมีโอกาสท้องมากน้อยแค่ไหน ควรกินยาคุมฉุกเฉินมั้ย มีตกขาวหลังเสร็จ" ถ้ามองในฐานะหมอ มองด้านวิชาการ มองด้านสุขภาพ...

RSA เราคือแพทย์ 157 คนและสหวิชาชีพ 614 คน จาก 70 จังหวัดที่ให้บริการยุติการตั้งครรภ์ตามหลักวิชาการ ได้รับการแต่งตั้งและสนับสนุนจากกระทรวงสาธารณสุข เรามีองค์ความรู้และมีประสบการณ์ให้บริการยุติการตั้งครรภ์มากที่สุดในประเทศไทย เราไม่ได้อยู่บนหอคอยงาช้างแต่ได้สัมผัสชีวิตผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม เราจึงอยากเห็นประเทศไทยพัฒนากฎหมายที่สอดคล้องกับวิชาการและความเป็นจริงที่ไม่ใช่จากความเชื่อส่วนบุคคล ความจริงเรื่องแท้ง#1ผู้หญิงบาดเจ็บและตายจากทำแท้งไม่ปลอดภัยในแต่ละปีสูงกว่าจำนวนผู้ติดเชื้อโควิด 3 เท่า ประเทศไทยมีปัญหาการบาดเจ็บและตายของผู้หญิงไทยที่มีถึงปีละกว่า 3 หมื่นราย ค่อยๆ ลดลงเหลือ 20,000 หมื่นรายในปี 2562 จากความร่วมมือของเครือข่ายการส่งต่อยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย แม้จำนวนผู้หญิงที่บาดเจ็บและตายจะลดลงไป...

๒๐ ม.ค. ๖๔ เนื่องจากขณะนี้กำลังมีการพิจารณาแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับการทำแท้งเพื่อให้เกิดความปลอดภัยต่อหญิงที่ท้องไม่พร้อม ผมขอเผยแพร่บทความที่เขียนขึ้นจากประสบการณ์ในการเป็นสูติแพทย์เพื่อให้ทุกคนได้เข้าใจและเห็นใจหญิงที่มีความทุกข์จากการตั้งครรภ์ไม่พร้อมทุกคน 60. Humanized health care (การดูแลคนไข้ด้วยหัวใจบนพื้นฐานความรู้)โดย นพ.พิษณุ ขันติพงษ์วันก่อนผมมีโอกาสเป็นวิทยากรในการอบรมปฏิบัติการ แพทย์และพยาบาลเรื่อง "การดูแลวัยรุ่นและสตรีท้องไม่พร้อมเพื่อป้องกันการแท้งที่ไม่ปลอดภัย" จัดโดย มูลนิธิเพื่อสุขภาพและสิทธิอนามัยเจริญพันธุ์ของสตรี(แห่งประเทศไทย)ร่วมกับ ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย ในหัวข้อ"จริยธรรมวิชาชีพ กับการแท้งที่ปลอดภัย"ผมต้องขอชื่นชม ศ.เกียรติคุณ นพ.กำแหง จาตุรจินดา ผู้ก่อตั้งและประธานมูลนิธิฯ ที่พยายามสร้างความเข้าใจให้คนในสังคมไทยทราบข้อเท็จจริง และยอมรับความเป็นจริงเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ไม่พร้อมในบ้านเราเป็นเวลานานกว่าสิบปีแล้ว...

เรื่องเล่าจากห้องไลน์ RSA บทสนทนา ของหมออัลเทอร์ หมอเบลต้า หมอเคลวิน หมออิริค และหมอแฟรี่ (นามสมมุติ ) เรื่องตรวจปัสสาวะหลังยุติฯ เมื่อไหร่ดี ? หมออัลเทอร์ : เรียนปรึกษาพี่หมอทุกท่านครับ หมอเบลต้า : ว่าไงคร้บ เล่าเลยครับ … หมออัลเทอร์ : ผมจะปรึกษาแนวทางการแนะนำให้คนไข้ตรวจการตั้งครรภ์ด้วยปัสสาวะ หลังยุติการตั้งครรภ์ครับ ส่วนตัวผมเองไม่ได้แนะนำให้คนไข้ตรวจเลยในทันที...

“มีเรื่องอยากเล่าค่ะ..”“มีเคสโดนข่มขืน เป็นผู้พิการเดินไม่ได้ไปที่โรงพยาบาล….. แต่แพทย์ส่งต่อให้ไปที่คลินิก….”“เศร้าจัง….”ในวันที่กฎหมายทำแท้งได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว เราได้รับแจ้งจากโรงพยาบาลรัฐแห่งหนึ่งในจังหวัดภาคเหนือ ว่ามีหญิงอายุ 35 ปี ถูกข่มขืนและตั้งครรภ์ได้ 7 สัปดาห์โดยผู้เป็นแม่ได้อุ้มพามา ที่น่าเห็นใจคือ หญิงนั้นมีความพิการด้านสติปัญญาและกาย เดินไม่ได้ต้องใช้วีลแชร์ ซึ่งกรณีนี้เข้าข่ายกฎหมายทำแท้งมาตรา 305 (3) อย่างชัดเจน คือตั้งครรภ์เนื่องจากมีการกระทำความผิดเกี่ยวกับเพศ ซึ่งภายใต้กฎหมายใหม่นี้ ไม่ต้องมีการแจ้งความ และแม่ผู้พามารับการรักษาที่โรงพยาบาลยืนยันเหตุแห่งการตั้งครรภ์ปัจจุบันการยุติการตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลรัฐ สามารถเบิกจาก สปสช. หรือ...

เรื่องเล่าจากอาสา RSA ผู้ใช้นามปากกาว่า “สุดทาง” ข่าวซากทารกโดนทิ้งแล้วหมาลากเอามาแทะ ถูกทิ้งในกะละมังหรือถังขยะ หลายคนคงรู้สึกสลดใจเสียใจ แน่นอนสิ่งแรกที่ข่าวมักประโคมพาดหัวข่าวคงไม่พ้นคำว่า “แม่ใจยักษ์” สิ่งที่แปลกคือคนที่ถูกกล่าวหาว่าใจร้ายเสมอคือ “ผู้หญิง” แต่เรื่องที่เกิดขึ้นเหล่านี้มักไม่เคยอ้างอิงถึง “ผู้ชาย” ที่ทำให้ผู้หญิงเกิดการตั้งครรภ์ขึ้นมาเลย สังคมไทยมักมองว่าการป้องกันการตั้งครรภ์เป็นภาระของผู้หญิง ทั้งๆ ที่เรามีเทคโนโลยีการป้องกันที่มีประสิทธิภาพสำหรับผู้ชายคือ ถุงยางอนามัย แต่วัยรุ่นหญิงที่พกถุงยางกลับถูกมองว่าสำส่อนทางเพศ มีหลายกรณีที่ผู้ชายก็หว่านล้อมว่าจะรับผิดชอบในสิ่งที่เกิดขึ้น แต่ด้วยความตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ เมื่อผู้หญิงท้องแล้วก็มักถูกทอดทิ้งให้เผชิญปัญหาเพียงลำพัง ผลกระทบจากการหาทางออกไม่ได้ เกิดความเครียด ซึมเศร้า...

ปี 2555 ได้ศึกษาสภาพปัญหาเชิงลึกถึงปัจจัยเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ของวัยรุ่น ในอำเภอห้วยราช พบว่า วัยรุ่นตั้งครรภ์ขณะอยู่ในระบบการศึกษา  เกิดจากปัจจัยภายนอกด้านเครื่องมือสื่อสาร มีผลต่อการติดต่อที่สะดวกรวดเร็ว ผลจากสภาพเศรษฐกิจ สังคม และปัจจัยภายใน เช่น สนใจเพศตรงข้าม ใคร่รู้ ใคร่ลอง อยากมีแฟนตามกระแส พฤติกรรมและค่านิยมที่เปลี่ยนไป รวมถึงโอกาสในการเข้าถึงเพศศึกษาและเข้าไม่ถึงบริการอนามัยเจริญพันธุ์ของวัยรุ่น จึงจำเป็นต้องตั้งครรภ์และเปลี่ยนสถานะเป็นแม่วัยรุ่นโดยไม่พร้อม พฤษภาคม ปี 2556 ดิฉันมีโอกาสไปอบรมเรื่องการดูแลวัยรุ่นและสตรีท้องไม่พร้อมเพื่อป้องกันการแท้งที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งจัดโดยศูนย์อนามัยที่ 5...

การที่หมอคนหนึ่งจะยืนหยัดให้บริการยุติการตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลได้นั้นมันไม่ง่ายเลย ต้องผ่านปัญหาสารพัดและต่อสู้กับอคติมากมายจากบุคลากรในโรงพยาบาลที่เชื่อว่าการทำแท้งนั้นคือบาป ที่จริงแล้วถ้าหมออยู่เฉยๆ ปฏิเสธคนไข้ไป...ดูเหมือนจะง่ายกว่า แต่นั่นไม่ใช่วิสัยของแพทย์ RSA ... การที่ประเทศเรามีผู้หญิงจำนวนมากต้องบาดเจ็บและเสียชีวิตจากการทำแท้งไม่ปลอดภัย ได้ปลุกให้บุคลากรสาธารณสุขจำนวนหนึ่งลุกขึ้นมาในนามของเครือข่ายอาสา RSA เพื่อทำอะไรบางอย่างกับความสูญเสียที่ไม่จำเป็นนี้ แต่การทำงานนั้นกลับไม่ราบรื่นและง่ายดาย โดยเฉพาะในช่วงการระบาดของโควิด19 ณ โรงพยาบาลในอำเภอหนึ่งในภาคอีสาน มีแพทย์และทีมงาน RSA ให้บริการยุติการตั้งครรภ์โดยรับส่งต่อจากสายปรึกษา 1663 หน่วยบริการปรึกษา และจากรพ.ที่ไม่มีบริการนี้ ที่สำคัญคือที่นี่หมอรับบริการที่อายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์ ซึ่งเป็นโรงพยาบาลไม่กี่แห่งในประเทศที่ให้บริการ กลางเดือนมีนาคม-ในช่วงต้นของการระบาดของโควิด ทีมงานถูกขอให้ยกเลิกบริการนี้เพื่อเตรียมรับวิกฤตโควิด...

หญิงท้องไม่พร้อมที่มารับการปรึกษา ณ โรงพยาบาล น้อยมากที่จะมากับสามี วันที่ทุกข์ประดังหน้าเข้ามา ก็ไม่กล้าร่วมเผชิญ ผู้ที่บอกจะร่วมทุกข์ ร่วมสุข ในวันที่ความรักหอมหวาน กลับหนีหาย ในวันที่รักจืดจาง หรือจริง ๆ แล้ว เขารักเพียงตัวเอง รักในความสุขที่เขาได้รับเพียงเท่านั้น หาก ร่วมรัก แต่ ไม่ร่วมรับผิดชอบ ก็คงไม่จำเป็นที่จะต้องมีคน ๆ นั้นไว้ในชีวิตอีกต่อไปในบางรายที่ผู้ชายมาด้วย มักก้มหน้าก้มตา ไม่พูดไม่จา บ้างมาส่งแล้วจากไป รอฟังคำตอบที่บ้าน บ้างรออยู่ที่ไหนสักที่ของโรงพยาบาล หนักหนาไปกว่านั้นคือ ไปจัดการปัญหามาให้เสร็จเรียบร้อยนะ ท้องเอง ก็จัดการเอาเอง...